Ustanawianie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego na podstawie przepisów ustawy z dnia 30 listopada 1995 r. o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, udzielaniu premii gwarancyjnych oraz refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych (Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1115, z późn. zm.1)

W ostatniej dekadzie instytucja spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu ulegała istotnym zmianom regulacyjnym.
Po kilkudziesięciu latach przydzielania przez spółdzielnie mieszkaniowe spółdzielczych własnościowych praw do lokali, z dniem 24 kwietnia 2001 r., to jest z dniem wejścia w ycie ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz.U. Nr 4, poz. 27), zwanej dalej usm, na mocy art. 37 tej ustawy, odebrana została spółdzielniom mieszkaniowym mo liwość ustanawiania spółdzielczych własnościowych praw do lokali mieszkalnych, spółdzielczych praw do lokali u ytkowych, w tym gara y, oraz praw do miejsc postojowych w wielostanowiskowych lokalach gara owych.

Mocą art. 33 usm dokonano zmiany w art. 10 w ust. 1 pkt 3 i pkt 5 ustawy z dnia 30 listopada 1995 r. o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych oraz zmianie niektórych ustaw (Dz.U. z 1996 r. Nr 5 poz. 32 ze zm.), zwanej dalej uopp. Wprowadzone zmiany polegały na wyeliminowaniu mo liwości przekształcenia spółdzielczego prawa do lokalu z lokatorskiego na własnościowe równie na podstawie uopp, pozostawiając jedynie mo liwość przeniesienia przez spółdzielnię mieszkaniową na rzecz członka prawa własności lokalu mieszkalnego.

Ustawą z dnia 19 grudnia 2002 r. o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 240, poz. 2058 ze zm.), przywrócono od dnia 15 stycznia 2003 r. mo liwość ustanawiania własnościowych praw do lokali. W art. 6 tej ustawy dokonano zmiany uopp polegającej równie na przywróceniu członkowi spółdzielni roszczenia o przekształcenie spółdzielczego prawa do lokalu z lokatorskiego na
własnościowe.

Ustawą z dnia 3 czerwca 2005 r. o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 122 poz. 1024), utrzymana została mo liwość ustanawiania spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu.
Grupa posłów na Sejm w dniu 7 listopada 2005 r. wystąpiła z wnioskiem o stwierdzenie niezgodności z Konstytucją RP m. in. przepisów dotyczących spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu i przywrócenia mo liwości jego ustanawiania. W ocenie wnioskodawcy art. 111, art. 171 ust. 1-4, art. 17 3, art. 174, art. 175 i art. 177 usm są niezgodne z art. 2 Konstytucji, poniewa naruszają zasadę zaufania obywateli wobec prawa. Wnioskodawca wią e ten zarzut z faktem, e ustawodawca zniósł w 2001 r. mo liwość ustanawiania spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, a następnie taką mo liwość przywrócił w 2003 r. Nale y w związku z tym przypomnieć, że zakwestionowane przepisy art. 171 ust. 1-4, art. 173, art. 174, art. 175 i art. 177 ustawy, przewidujące mo liwość ustanawiania spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, zostały wprowadzone ustawą z dnia 19 grudnia 2002 r. o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 240, poz. 2058).
Zmiany te weszły w ycie 15 stycznia 2003 r. Trybunał Konstytucyjny na wstępie zwrócił uwagę na to, e część zaskar onych przepisów stanowiła ju przedmiot kontroli konstytucyjności sprawowanej przez Trybunał
1)
Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 213, poz. 2157, z
2005 r. Nr 94, poz. 786 oraz z 2006 r. Nr 53, poz. 385 i Nr 249, poz. 1828.

^{Źródło: MI}