Trochę o windach
Drukować
2008-07-31 19:09
Wzmianki o pierwszych windach znajdujemy już w Starożytnym Rzymie. Pałac mieszkającego dwa tysiące lat temu Nerona był wyposażony w rozkoszną windę z drzewa sandałowego. Zawieszona w szybie na łańcuchu kotwicznym konstrukcja poruszała się torami z twardego drewna. Mało tego, w Koloseum archeolodzy odnaleźli 20 szybów windowych oraz duże kamienie służące jako przeciwwaga systemu dźwigowego. Cała ta konstrukcja znajdowała się pod sceną amfiteatru i podnosiła gladiatorów od razu na arenę. Prototyp nowoczesnej windy wynalazł znakomity Leonardo da Vinci, zaś pierwszą windę w domu mieszkalnym zamontowano w 1672 roku. Pierwsze windy elektryczne, zaprojektowane przez inżyniera Ernsta Wernera von Siemensa, ukazały się w latach 80-tych XIX wieku w Niemczech i w szybkim czasie stały się popularne w całej Europie. A już po kilku latach inżynierowie rozwiązywali problemy związane z bezpieczeństwem działania maszyny. Amerykański konstruktor Elisha Graves Otis zaprojektował urządzenie zatrzymujące windę w przypadku oberwania się liny, które nazwał „bezpieczna winda" i rozpoczął jego masową produkcję. Po trzech latach Spółka Maszyn Parowych Otis zamontowała pierwszą osobową windę w domu handlowym E.V. Houghwota w Nowym Jorku. Winda mogła przewozić 5 osób z prędkością 20 cm/s. Trochę później zaczęto używać wind parowych, które poruszały się o wiele szybciej, jednak z powodu właściwości konstrukcji nie mogły podnosić się bardzo wysoko. Ten problem pomogła rozwiązać powstała w 1880 roku winda elektryczna.
Całą różnorodność wind można podzielić na dwa podstawowe typy - windy elektryczne i hydrauliczne, różniące się od siebie pod względem urządzenia systemu napędowego. Winda elektryczna - to klasyczny wariant konstrukcji podnośnika z linami i silnikami, w hydraulicznej zaś napęd realizuje się pompą hydrauliczną. Windy elektryczne są szybsze i nie mają ograniczeń co do wysokości podnoszenia się, z kolei windy hydrauliczne są o większej nośności.
Obecnie ponad 30 proc. wszystkich wind świata mają ponad 20 lat. Jednak nie wszystkie je należy wymieniać na nowe. Windy można modernizować, zachowując podstawowe parametry techniczne. Czasami wystarcza po prostu wymienić niektóry elementy urządzenia, zmienić kabinę i drzwi szybów.
Według typu podnoszonych ciężarów windy dzielimy na:
1. osobowe
- w domach mieszkalnych
- lokalach użyteczności publicznej
- budynkach przemysłowych
W windzie osobowej można przewozić lekkie ładunki pod warunkiem, że ich waga łącznie z wagą pasażerów nie przewyższa ogólnej nośności windy. Przewóz przedmiotów łatwopalnych i wybuchowych jest zabroniony.
2. towarowe
3. specjalne (niestandardowe)
Według typu obsługi windy dzielimy na
- windy samodzielnego użytkowania, którymi steruje pasażer
- windy sterowane przez przewodnika
Windy mogą być montowane w:
- w szybie „ślepym" (z cegły, betonu, bloków, itd.)
- w szybie o szkielecie metalowym
- w szybie kombinowanym
Dzięki możliwościom nowoczesnych technologii ciągle polepsza się niezawodność, komfortowość i prędkość wind.