Montując instalację elektryczną w drewnianym domu należy przede wszystkim wziąć pod uwagę wymagania bezpieczeństwa przeciwpożarowego. Powodem większości pożarów w domach drewnianych jest niepoprawnie zamontowana instalacja elektryczna. Planując instalację elektryczną w budynku drewnianym należy oprzeć się na normie PN-IEC 60364-5-51 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych.

Miejsce montażu instalacji elektrycznej

Wszystkie kable i przewody elektryczne powinny być instalowane w odpowiednim miejscu. Szerokość pasów poziomych wynosi 30cm, a pionowych - 20cm. Poziome zaczynają się 15 cm od sufitu i podłogi. Pionowe pasy zaczynają się 10 cm od krawędzi okien, drzwi i innych otworów oraz 10 cm od kątów w pomieszczeniu. Wszystkie przełączniki, gniazdka, puszki rozdzielcze powinny być też montowane w tych pasach instalacji elektrycznej. Przełączniki montuje się na wysokości 105 albo 115 cm od podłogi, gniazdka - 30 oraz 115 cm od podłogi. Technika elektryczna, urządzenia i większy sprzęt elektryczny, których moc jest większa niż 16A (więcej niż 2kW) musza być podłączone ze skrzynią rozdzielczą osobnym przewodem. Ukryte instalacyjne kanały, korytka, rury osłonowe muszą być szczelne, a kanały zamknięte.

Na zewnątrz montowane przewody i kable instalacji elektrycznej mogą być układane bez żadnych osłon albo w listwach instalacyjnych. W przypadku, gdy napięcie prądu zmiennego jest większe niż 50V albo większe niż 75 V przy prądzie stałym kable bez listew montować należy 2 m od powierzchni podłogi. Jeżeli kable i przewody przecinają się z rurami, to między nimi powinien być zachowany co najmniej 50 mm odstęp, a przy rurach gazowych - nie mniejszy nić 100 mm. Jeżeli odstęp od kabli i przewodów jest mniejszy niż 250mm powinny one być zabezpieczone przez mechanicznym uszkodzeniem na długości 250mm w jedną i drugą stronę od rur.

Zasady instalacji elektrycznej podtynkowej

Eksperci zalecają stosować w instalacjach elektrycznych kable i przewody niepalne. Najlepsze są kable z potrójną izolacją, tak zwane bezhalogenowe. W rzeczywistości są to kable o dwuwarstwowej powłoce izolacyjnej, pokrytej dodatkowo niepalnym wypełniaczem. Bezhalogenowe kable i przewody w czasie spalania nie wydzielają żadnych toksycznych substancji. Najczęściej są one okrągłe, w kolorze szarym i ciężko się zginają. Kabli z łatwopalną powłoką w elektrycznej instalacji w drewnianym domu lepiej nie stosować, nawet używając niepalnych karbowanych metalowych rur. Są one giętkie tak, jak plastikowe karbowane rury, są niedrogie i niepalne.

Często kable są montowane w samogasnących plastikowych rurach karbowanych, natomiast są one palne. Montując w nich kable i przewody należy dodatkowo zamontować niepalną warstwę izolacyjną miedzy instalacyjną rurą a drewnianą ścianą. Niepalną warstwą izolacyjną należy też oddzielić wszystkie kable i przewody od konstrukcji budynku. Warstwa izolacyjna powinna być nie niższej klasy palności jak A2 i oddalać każdy kabel, przewód czy listwy instalacyjne od ściany co najmniej o 10mm.

Kable i przewody w miejscach, gdzie przechodzą przez ściany zewnętrzne i wewnętrzne budynku, przegrody i stropy między piętrami, należy zamontować tak, by można je było łatwo wymienić. Dlatego też w tych miejscach przejściowych należy kable i przewody montować w rurkach, rynienkach itd. Przestrzeń między kablami, przewodami a rurkami czy rynienkami przechodzącymi przez ściany, przegrody, stropy na całej grubości danej konstrukcji należy uszczelnić niepalnym i łatwo usuwalnym wypełniaczem, by nie docierała i nie gromadziła się tam wilgoć i nierozprzestrzeniał się ogień. Najczęściej w tym celu używa się niepalnej pianki montażowej - wtryskuje się ją pomiędzy drewnianą konstrukcją a rurką. Uszczelnić i wykończyć należy tak, by w przyszłości istniała możliwość, by te kable i przewody usunąć i zamontować nowe. Poziom odporności na ogień uszczelniaczy powinien być nie mniejszy niż samej ściany, przegrody czy stropu. Kable przechodzące przez ściany, przegrody i strop muszą być dodatkowo izolowane przy pomocy rurki izolacyjnej.

1.Rura instalacyjna PVC, 2.Metalowa rura instalacyjna, 3.Niepalny kabel (E30), 4. Kabel bezhalogenowy, 5. Kabel niepodtrzymujący palenia

Kabli niepalnych w zwyczajnej instalacji elektrycznej używać nie warto, są one przeznaczone do instalacji w obiektach, gdzie są urządzenia wykorzystujące prąd elektryczny w czasie pożaru: alarm pożarowy i systemy gaśnicze, ewakuacyjne i awaryjne oświetlenie, oddymianie, specjalne łączniki dla strażaków. Kable takie są potrzebne w instalacjach elektrycznych montowanych w publicznych budynkach drewnianych. Kable te są średniej giętkości o kolorze zazwyczaj pomarańczowym. Oznaczenie E30, E60, E90 wskazuje czas wytrzymałości kabla w konkretnej temperaturze.

Jeżeli wszystkie kable przechodzą z jednego suchego czy wilgotnego pomieszczenia do drugiego suchego czy wilgotnego pomieszczenia, można je wszystkie umieścić w jednej rurze instalacyjnej, albo każdy z osobna. Jeżeli natomiast kable przechodzą z suchego albo wilgotnego pomieszczenia do mokrego, albo z mokrego pomieszczenia do mokrego oraz wychodzą z pomieszczenia na zewnątrz, każdy kabel należy umieścić w osobnej rurze instalacyjnej. Przechodzące kable z suchego albo wilgotnego pomieszczenia do mokrego albo na zewnątrz mogą być ponownie połączone dopiero w suchym albo wilgotnym miejscu.

Przewody i kable w korytkach mogą być układane w kilku warstwach, zależy to od wymagań producenta określających sposób układania i obciążenia. Jeżeli nie ma wytycznych wskazanych przez producenta, w takim przypadku suma przekroju kabli i przewodów w rynience, licząc według ich zewnętrznej średnicy, biorąc też pod uwagę izolację i zewnętrzną powłokę, nie może być większa jak 35 proc. przekroju całkowicie zamkniętego korytka i 40 proc. przekroju przykrywki korytka. Każda warstwa kabli czy przewodów musi być ze sobą połączona.

Łączenie kabli

Kable i przewody są łączone w niepalnych puszkach instalacyjnych. Najbardziej narażonym miejscem na pożar są miejsca łączenia kabli. Nie można kabli łączyć poprzez ich skręcanie i owijanie taśma izolacyjną. Do łączenia kabli najlepiej jest używać zacisków, nimi najszybciej łączy się kable i łączenie takie jest mocne. Można też używać kostek, są one kilku rodzajów. Łączenie przewodów w kostkach, w których włożony kabel dociska się śrubą jest dobre, mocne, ale trudno te kostki zamontować, należy dokładnie izolować same przewody. Za bardzo odsłonięte przewody w przepełnionej kablami puszce mogą się ze sobą stykać. Ostatnio rozpowszechniły się kostki bezgwintowe, samozaciskowe, natomiast eksperci twierdzą, że łącze w nich nie zawsze jest niezawodne.

Osprzęt elektroinstalacyjny

1-2.Puszka instalacyjna, 3 Włącznik, 4.Gniazdko, 5. Gniazdko zamykane

Gniazdka muszą być dobierane w zależności od mocy używanego sprzętu. Jeżeli będzie się używało gniazdka 10 A dla sprzętu o mocy większej niż 2kW, gniazdko może się przegrzać i spowodować zwarcie.

W danym przypadku zwarcie nastąpiło ze względu na roztopiona izolację kabla przez lampę.

Lampy w drewnianych domach nie mogą przyciskać kabli tą częścią, która się nagrzewa. Płaskie plafony z żarówką są mocowane bezpośrednio do sufitu, natomiast z czasem kable, ze względu na przegrzanie, mogą zacząć się topić i może to spowodować krótkie spięcie.

1.Listwa zaciskowa 2. Złączka uniwersalna 3.Uchwyt paskowy 4-5. Końcówki do przewodów 6. Uchwyt do przewodów

Jeżeli instalacja elektryczna montowana jest na wierzchu ścian i kable są łatwopalne, należy zachować co najmniej 10 mm odstęp od drewnianych powierzchni i innych łatwopalnych wyrobów budowlanych. W tym celu mogą być użyte uchwyty do przewodów, które są mocowane bezpośrednio do ściany i mają osobny uchwyt na kabel. Jeżeli nie ma możliwości zachować zalecanego odstępu, należy użyć wyrobu budowlanego o klasyfikacji ogniowej A1 w postaci taśmy, którą odzieli się podłoże od kabla tak, by krawędzie taśmy po obu stronach wystawały spod kabla na co najmniej 10mm. Można też takie przewody układać w niepalnych korytkach albo rurach instalacyjnych.

1. Automatyczny bezpiecznik nadprądowy, 2.Automatyczny bezpiecznik

Automatyczne bezpiecznik nadprądowe są stosowane przy montowaniu instalacji w wilgotnych i mokrych pomieszczeniach. Standardowe bezpieczniki 16A zabezpieczają instalację przy pobieraniu prądu do 2 kW.

Instalacja w pomieszczeniach na poddaszu

W pomieszczeniach na poddaszu instalację elektryczną montuje się zarówno podtynkowo jak i naściennie. Przy montażu instalacji naściennej używać należy niepalnych kabli i przewodów w rurkach instalacyjnych albo palnych kabli i przewodów w rurkach instalacyjnych o klasyfikacji ogniowej A1. Kable montowane niżej niż 2,5 m nad podłoga powinny być dodatkowo zabezpieczone przed uszkodzeniem mechanicznym. Przy montażu instalacji podtynkowej używać należy kabli pokrytych materiałem nie podtrzymującym palenia się, w przeciwnym wypadku muszą być one zamontowane w rurkach instalacyjnych o klasyfikacji ogniowej A1, albo same ściany, przegrody, strop muszą być wybudowane z materiałów budowlanych o klasyfikacji ogniowej A1. Odgałęzienia w instalacji na poddaszu prowadzące do odbiorników elektrycznych znajdujących się w pomieszczeniach nie na poddaszu mogą być montowane na ścianie w instalacyjnych rurach metalowych albo innego rodzaju materiału budowlanego o klasyfikacji ogniowej nie niższej niż B, by ogień nie mógł się rozprzestrzeniać, albo podtynkowo w ścianach, przegrodach i stropach z materiałów budowlanych o klasyfikacji ogniowej A1.

Urządzenia przełączające do oświetlenia czy innych odbiorników elektrycznych na poddaszu montować należy poza poddaszem albo, jeżeli na poddasze wchodzi się schodami, to na ścianie albo przegrodzie, tuż przy drzwiach, wybudowanej z materiałów budowlanych o klasyfikacji ogniowej A1 i znajdującej się tuż przy drzwiach.

Oprawy oświetleniowy o mocy 100 W i większej z nagrzewającymi się lampami albo gazowymi lampami wyładowczymi (jarzeniówkami) powinny być montowane przy użyciu kabli, których wytrzymałość termiczna jest nie mniejsza niż 100°C. Klasa izolacji części czynnych opraw oświetleniowych powinna się zgadzać z klasą izolacji przewodów i kabli.

W odgałęzieniach od zewnętrznych linii oświetleniowych do lamp przekrój miedzianych przewodów nie może być mniejszy niż 1,5 mm2. Odgałęzienia w kierunku lamp muszą być montowane przy pomocy klamerek bez przerywania przewodów instalacyjnych.

W celu ukrycia sprzętu oświetleniowego można go montować w specjalnych puszkach, obudowach albo w przeznaczonych otworach w konstrukcji budowlanej. Przykrycia tych otworów muszą być wykonane z materiału budowlanego o klasyfikacji ogniowej A1.

Przełączniki ogólnego oświetlenia muszą być montowane na wysokości 0,8-1,7 m nad podłogą.
Odległość od rury gazowej do przełączników, gniazdek, i komponentów elektrycznych nie powinna być mniejsza niż 0,5 m.

Przełączniki zaleca się montować na ścianie przy drzwiach, mniej więcej na wysokości klamki.
Wyłączniki sieci oświetleniowej będącej na poddaszu nie powinny być montowane w pomieszczeniach poddasza.

Złe połączenie przewodów może spowodować iskrę. W celu uniknięcia takiej sytuacji należy używać specjalnie do tego przeznaczonych urządzeń.

Płaskie plafony przylegające do sufitu mogą również być przyczyną pożaru. Rozgrzana podstawa plafonu może uszkodzić powłokę kabli i może to spowodować krótkie spięcie. Należy używać takich lamp, których nagrzewające się części nie dotykają kabli i drewnianego sufitu czy ścian.

Najmniejsze dopuszczalne przekroje kabli i przewodów

*W sieci operatora najmniejszy przekrój - 16 mm2. Złącza do aluminiowych przewodów muszą być sprawdzone i zatwierdzone dla konkretnego zastosowania.
** Minimalny przekrój przewodów w obwodach alarmowych i kontrolnych podłączanych do elektrycznego sprzętu wynosi 0,1 mm2 .
*** Minimalny przekrój przewodów elastycznych, siedmiożyłowych i więcej w obwodzie alarmowym i kontrolnym podłączanych do elektrycznego sprzętu wynosi 0,1 mm2 .

Za udzieloną konsultację i udostępniony materiał dziękujmy  Vytautasowi Biekša