Nawet przy użyciu nowoczesnych technologii i materiałów budowlanych oraz zatrudniając doświadczonych budowlańców, mimo wszystko mogą być w budynku miejsca problematyczne, przez które będzie się przedostawało zimno. Mogą to być nie tylko miejsca wstawienia okien. W określeniu źle wykonanych miejsc albo nieodpowiednich punktów cieplnych są pomocne badania szczelności budynku. Jednym z nich, stosunkowo dobrze znany, to badanie termowizyjne. Inne - mniej znane, ale o wiele bardziej dokładne, to badanie różnicy ciśnień.

Najczęstsze problemy szczelności budynku

Jedna z firm wykonująca takie badania podała ciekawy przykład. Nowo wybudowany budynek, uwzględniając materiały, z jakich był budowany oraz ich ilość, powinien być pasywny. Przy budowie używane były dobrej jakości materiały znanych firm, zatrudniani dobrzy fachowcy. Teoretycznie dom ten powinien zużywać bardzo mało energii. Właściciel domu jednak postanowił wykonać badanie szczelności. Wyniki badań bardzo go zaskoczyły, z tego względu przed wykończeniem wnętrza budynek został jeszcze dobrze ocieplony.

Stwierdzono, że nieodpowiednio uszczelniona ściana z pustaków ceramicznych bardzo mocno wpływa na nieszczelność budynku. Poza tym w pustakach zostały zamontowane puszki elektryczne, które były źle izolowane, dlatego też z tych miejsc będzie uciekało ciepło nie gorzej niż przez systemy wentylacyjne. Właściciel poprawił izolacje puszek elektrycznych i to po części rozwiązało problem. Po badaniu termowizyjnym postanowiono znaleźć te miejsca ścian, w których ciepło ucieka najbardziej. Może wydawać się paradoksalnym, ale okazało się, że ciepło może uciekać nawet przez otwory zrobione w wewnętrznych przegrodach, ze względu na nieszczelny kontakt z ścianą zewnętrzną. Ze względu na to, że była już wykonana elewacja domu, problem można było rozwiązać dokonując znacznego remontu, co wiązało się z dużymi wydatkami.

W suficie znaleziono nieodpowiednio ułożoną folię paraizolacyjną z pęknięciami nad nietypowo zamontowaną lampą. Spowodowałoby to dużą utratę ciepła, poza tym mogłaby też przedostawać się wilgoć do warstwy izolacji cieplnej. Problem ten udało się rozwiązać bardzo sprawnie, gdyż wnętrze jeszcze nie było wykończone.

Jeszcze jeden z często spotykanych problemów to miejsca wzdłuż rur wychodzących na zewnątrz systemu rekuperacyjno-wentylacyjnego. Ciepło ucieka przez szczeliny między rurą a ścianą. Właściciel natychmiast dokładnie uszczelnił te miejsca.

Duża ilość ciepła mogła uciekać także przez miejsca łączenia okna ze ścianą, ze względu na poprzebijane pustaki i brak taśmy izolacyjnej.

Trochę ciepła traci się też przez miejsca łączeń rur grzewczych z podłogą.
Zdaniem fachowców są to bardzo częste problemy spotykane zarówno w starym jak i nowym budownictwie. W większości są one spowodowane nie wykorzystanymi materiałami, lecz nieodpowiednim ich zastosowaniem i złym łączeniem. W Europie test szczelności jest bardzo istotny przy sprzedaży czy odbiorach budynków. Deweloperzy przed odbiorem budynku u wykonawcy zamawiają zrobienie takich testów w zewnętrznych firmach, by ustalić, czy prace zostały wykonane jakościowo, czy budynek jest szczelny i energooszczędny.

Test szczelności budynku metodą ciśnieniową

Test szczelności budynku metodą ciśnieniową pozwala na wykrycie szczelin i ocenę straty ciepła uwzględniając gęstość materiałów. W tej metodzie obliczany jest czas utrzymania ciśnienia i ilość nadmuchiwanego powietrza, w taki sposób można uniknąć czynnika ludzkiego błędu jaki zdarza się przy obserwowaniu utraty ciepła w metodzie termowizyjnej. W metodzie ciśnieniowej są też używane termowizory, z tym że ich wyniki porównywane do wyników badań metodą ciśnieniową są o wiele dokładniejsze. Przy wykonywaniu testu szczelności budynku klasycznym sposobem termowizyjnym potrzebne jest, by różnica temperatur na zewnątrz i wewnątrz wynosiła co najmniej 10 stopni, przy metodzie ciśnieniowej wystarczy różnicy 4-5 stopni, co zwiększa możliwości przeprowadzeni tego badania w ciągu roku.

Zaklejanie i uszczelnianie otworów wentylacyjnych.

Badający szczelność budynku uszczelniają wszelkie otwory, przez które może dostawać się albo wydostawać powietrze: otwory wentylacyjne, okapy, systemy kanalizacyjne. W miejscach drzwi i innych otworów są umieszczane wentylatory.

Schemat zasady działania całego badania: przy pomocy urządzenia do przeprowadzania testów szczelności budynku powietrze z pomieszczenia zostaje wypompowane, wytwarzając ujemne ciśnienie, po czym w pomieszczeniu tworzy się nadciśnienie wpuszczając powietrze z zewnątrz.

W czasie badania powietrze z pomieszczeń zostaje wypompowywane - w taki sposób tworzy się ujemne ciśnienie, co najmniej 50Pa. W tym momencie powietrze z zewnątrz stara się przedostać do środka przez wszystkie możliwe szczeliny i otwory i podnosić ciśnienie do takiego samego poziomu jak jest na zewnątrz. W tym czasie automatycznie oblicza się ile razy w ciągu godziny w pomieszczeniu zmienia się ilość powietrza. Według norm i standardów normalnym jest, gdy przy systemie wentylacyjnym powietrze wymienia się 1,5 razy w ciągu godziny, bez systemu - 3 razy.
Na przykład stwierdzono, że powietrze wymieniane 3,3 razy w ciągu godziny, znacznie przewyższa ustalone normy. Natomiast dla pasywnych domów klasy A++ wymiana powietrza musiałaby wynosić poniżej 0,6 razy na godzinę.

Po tym pomiarze w pomieszczeniu zostaje wytworzone ciśnienie, co najmniej 50Pa i mierzy się spadek ciśnienia w czasie przedostawania się powietrza z budynku na zewnątrz. Po czym oblicza się średnią wzrostu i spadku ciśnienia.

Po stwierdzeniu, że szczelność budynku nie spełnia określonych standardów, można natychmiast znaleźć problematyczne miejsca. Wypompowuje się powietrze, zmniejsza się ciśnienie poniżej 50 Pa, mierzy się miejsca, przez które przedostaje się zimne powietrze z zewnątrz. Po tym badaniu ciśnienie się zwiększa i ze strony zewnętrznej odszukuje się miejsca przez, które z budynku ucieka ciepło. Termomizor wskazuje na miejsca wewnątrz i na zewnątrz, w których różnica temperatur wynosi co najmniej 2 stopnie.

Test dymny

Miejsca nieszczelności można też wykryć przy pomocy białego dymu. Przy większym ciśnieniu obserwuje się (będąc w pomieszczeniu), przez które miejsca dym puszczany od wewnątrz przedostaje się do środka, albo przy niższym ciśnieniu obserwując z zewnątrz, w których miejscach dym jest zdmuchiwany. Po wykryciu tych miejsc można dokładnie określić szybkość przepływu powietrza. Jest ona mierzona urządzeniem typu „gorący drut", w tym przypadku gorący drut jest chłodzony przez przepływające przez szczelinę zimne powietrze. Mierzony przepływ powietrza takim urządzeniem ustala się z dokładnością do 0,15 m/s.

Mierzenie przepływu powietrza urządzeniem typu "gorący drut".

Zalety i zapotrzebowanie na badania szczelności budynku metodą różnicy ciśnień

Badanie szczelność budynku tylko metodą termowizyjną może okazać się kłopotliwe. Jak już był wyżej wspomniane, dla badania termowizyjnego potrzebna jest większa różnica temperatur wewnątrz i na zewnątrz, co sprawia, że badanie to jest sezonowe. Badania termowizyjnego nie można też wykonywać w mocno wietrzne dni, gdyż ściana owiewana wiatrem będzie wskazywała za niskie wydobywanie się ciepła na zewnątrz, a schowana przed wiatrem - za wysokie.

Biorąc pod uwagę doświadczenie i wiedzę odnośnie jakości wykonywanych robót budowlanych zawsze zaleca się wykonać badanie szczelności. Pozwoli to w przyszłości uniknąć wielu eksploatacyjnych kłopotów w domu i zmniejszyć utratę ciepła. Najlepiej jest wykonywać badanie już ocieplonego budynku, ale jeszcze przed jego wykończeniem. Gdyż właśnie na tym etapie wszystkie błędy i niedostatki w budowie można naprawić jeszcze niewielkim kosztem. Można też zlecić naprawę jako reklamację budowlańcom albo firmie , która montowała okna albo drzwi.