Pierwsze informacje o windach zostały znalezione w pracy rzymskiego architekta Wirtuwiusza, gdzie jest wzmianka o Archimedzie, który wybudował podnoszące urządzenie około 236 lat przed naszą erą.

Inne źródła informacji o windach sięgają VI wieku - kościół Świętej Katarzyny w Egipcie, XVII w. - winda w pałacu Windsor.

W 1854 roku Elisha Otis w Nowym Jorku zaprezentował windę zabezpieczoną przed skutkami zerwania się liny. Gdy system unoszenia windy zawodził, kabina automatycznie zatrzymywała się.
Pierwsza winda osobowa została zainstalowana w Nowym Jorku w 1857 roku. Nowe windy i stalowe szkielety otworzyły drogę do ery budowy drapaczy chmur.

W 1859 roku firma Otisa zainstalowała strategiczną windę w Hotelu "The Fifth Avenue". Od piwnicy aż po strych ciągnęła się duża, metalowa „śruba" i winda poruszała się po nim jak nakrętka a napędzana była maszyną parową. System unoszenia windy obracając się w prawą stronę podnosił windę, natomiast w lewo - opuszczał. System taki okazał się powolny, niewygodny i drogi. W tym okresie większość wind była podnoszona systemem linowym, napęd realizowany był poprzez nawijanie lin na bęben i napędzany był maszyną parową.

W 1867 roku w Paryżu na targach został zaprezentowany dźwig hydrauliczny, który miał więcej zalet w porównaniu z dźwigiem linowym. Później taka winda została zainstalowana na wieży Eiffla, osiągnięto wówczas dużą szybkość w poruszaniu się kabiny - 3,5 m/s. Natomiast ze względu na wysokie koszta eksploatacyjne później z niej zrezygnowano.

W 1878 roku został wynaleziony ogranicznik prędkości, który uruchamiał chwytacze na kabinie po przekroczeniu pewnej prędkości.

Pierwsza winda elektryczna opatentowana została w 1861 roku, którą wyprodukował ten sam Otis. Pierwsza winda osobowa napędzana elektrycznie została wyprodukowana przez niemiecka firmę „Siemens and Halske" w 1880 roku. Podnosiła się ona na 22 piętro w ciągu 11 sekund. Pierwsza winda firmy „Otis" została zainstalowana w 1889 roku w jednym z wieżowców w Nowym Jorku. Na początku XX wieku windy elektryczne wyparły z użycia inne rodzaje wind. W 1920 roku napęd w windach był już realizowany poprzez sprzężenie cierne pomiędzy cięgnem a kołem ciernym zespołu napędowego, ten rodzaj napędu jest też szeroko stosowany do dziś.

Duże zmiany w konstrukcji wind nastąpiły w 1996 roku kiedy to fińska firma "Kone" zajęła sie masową produkcją wind „Monospace". Ze względu na zastosowanie systemu „Eco Disc" (bez reduktora) nie potrzebowano dodatkowego miejsca na urządzenia dźwigowe.

Inna firma, która zaczęła produkować widny bez oddzielnego pomieszczenia maszynowni, to „Otis". Firma ta również zamieniła liny metalowe na poliuretanowymi, które miały zmniejszyć hałas. Pojawiły się natomiast inne problemy: przy osiadaniu nowych budynków liny te trzeba było na nowo wyregulować, bo działały bardzo głośno.

W 2000 roku windy bez oddzielnego pomieszczenia maszynowni zaczęła produkować firma „Schindler".

W 2007 roku firma KONE zaoferowała najnowszy swój produkt modernizacyjny - dźwig bez maszynowni i przeciwwagi „MAxiSpace". To innowacyjne rozwiązanie gwarantuje oszczędność miejsca nieporównywalną z innymi urządzeniami dostępnymi na rynku.

Podział dźwigów

Ze względu na rodzaj napędu:

Elektryczne

• Elektryczne bębnowe. Napęd realizowany poprzez nawijane cięgna na bęben.
• Elektryczne cierne. Napęd realizowany poprzez sprzężenie cierne pomiędzy cięgnem a kołem ciernym zespołu napędowego.

Hydrauliczne

Pneumatyczne

• Wciągarki reduktorowe i bezreduktorowe. Pierwsze stosowane w windach o mniejszej prędkości, drugie - o większej.

Ze względu na zastosowanie:

Dźwigi osobowo- towarowe
Dźwigi towarowe, do transportu dużych ładunków
Dźwigi szpitalne do transportu pacjentów z personelem.
Dźwigi platformowe do transportu ładunków, materiałów i urządzeń.

Towarowe
Towarowo-osobowe
Małe dźwigi platformowe używane są też w restauracjach, bibliotekach, magazynach i sklepach.

Przemysłowe dźwigi używane są w szczególnie zanieczyszczonych środowiskach i miejscach o wysokim zagrożeniu pożarowym.

Dźwigi mają różne zastosowanie:

Podnośniki nożycowe do pionowego podnoszenia ładunku z jednego poziomu na drugi.
Windy parkingowe.
Windy domowe mogą pracować przy zasilaniu od 220 V. Mają moc od 700 W, podnoszą do 300 kg.
Dźwigi panoramiczne mają szachty szklane, można więc z kabiny obserwować pobliskie im krajobrazy.

Oszczędzanie energii w windach

Starsze modele wind zużywają dużo energii. Większa część wykorzystywanej energii zużywana jest nie w momencie podnoszenia się windy, ale na oświetlenie i instalacje elektryczne. Współczesne windy są wyposażone w programy o trybie oszczędnościowym, pozwalającym na zmniejszenie zużycia energii nawet kilkakrotnie.

Producenci wind pracując nad technologią oszczędzania energii skupiają się na następujących obszarach:
Oszczędzanie energii przy doskonaleniu mechanizmów napędowych. Najbardziej energooszczędnym jest mechanizm bezreduktorowy.

System odzyskiwania energii. Kiedy np. kabina dźwigu porusza się w dół z dużym obciążeniem, jej energia kinetyczna zmienia się w energię potencjalną przeciwwagi. System odzyskuje tę energię i przetwarza ją w energię elektryczną, która może być ponownie wykorzystana. W taki sposób zaoszczędza się około 20 proc. energii.

Oszczędzanie energii przy nowoczesnym oświetleniu kabiny. Przy użyciu oświetleniowej technologii LED można zaoszczędzić około 80 proc. zużywanej energii, poza tym technologia ta ma dłuższą żywotność.
Wdrażanie opcji stand-by. Wyłączanie czasowo zbędnych funkcji, takich jak oświetlenie, napęd, sygnalizacja i wentylacja, z którego choćby chwilowo nikt nie korzysta.

KONE posiada fakty potwierdzające zmniejszenie zużycia energii w dźwigach.

Standardowa winda porusza się z szybkością 1 m/s, udźwig - 630 kg, wysokość podnoszenia - 4 piętra i 12 metrów. 150,000 podnoszeń (startów) rocznie.

Trzeba uwzględnić też, że teoretyczne obliczanie zużycia energii może się różnić od rzeczywistego ze względu na wiele innych czynników.

^{Za konsultację dziękujemy firmie „Kone".}

^ASA.LT