Źródło: http://izolacja-jarocin.pl/

Gonty asfaltowe to szeroko rozpowszechniony materiał pokryciowy produkowany na bazie surowców bitumicznych. W gontach asfaltowych jako osnowę stosuje się welon z włókien szklanych. Wierzchnia strona pokryta jest gruboziarnistą posypką mineralną. Spodnia strona asfaltowa zabezpieczona jest przekładką antyadhezyjną w postaci folii polietylenowej, którą usuwa się przed montażem gontów.

Gonty asfaltowe przeznaczone są do krycia dachów pochyłych o różnych kształtach w budownictwie indywidualnym, wielorodzinnym, a także obiektach przemysłowych. Gonty są przeznaczone do układania na dachach pochyłych o nachyleniu od 12^O do 75^O (zalecane powyżej 15^O) , na podłożu z desek lub innego materiału (np. sklejki wodoodpornej, płyty OSB III) , umożliwiającego wbijanie gwoździ.

Zalety gontów asfaltowych:

• są jednym z najlżejszych materiałów pokryciowych - bardzo mało obciążają połać dachową,
• ze względu na małą ilość pozostających odpadów szczególnie nadają się na dachy o skomplikowanych kształtach,
• wykonanie pokrycia z gontów nie wymaga specjalistycznego sprzętu,
• modułowa budowa gontów sprawia, że pokrycie jest niewrażliwe na ruchy podłoża i nie pęka,
• pokrycie z gontów wymaga jedynie podstawowych obróbek blacharskich - blachy okapowej i obróbki komina,
• pokrycie nie wymaga konserwacji,
• gonty gwarantują wysoką szczelność i trwałość pokrycia.

Gonty asfaltowe nadają się zarówno do wykonywania nowych pokryć, jak i do renowacji starego pokrycia , pod warunkiem, że przeznaczone do renowacji pokrycie jest wykonane na podłożu umożliwiającym wbijanie gwoździ.

Przed przystąpieniem do wykonania pokrycia dachowego z gontów asfaltowych należy pamiętać o podstawowych zasadach, których przestrzeganie zapewni prawidłowe wykonanie pokrycia i wieloletni okres jego użytkowania. 

 

Podstawowe zasady wykonawcze

1. Układanie gontów na dachu powinno się odbywać w temperaturze powyżej +5^OC;
2. Nie należy wykonywać pokrycia podczas opadów atmosferycznych i silnych wiatrów.
3. Jeżeli dach ma niewielkie pochylenie (do 20^O) lub pochylenie powyżej 60^O, jest narażony na działanie silnych wiatrów (budownictwo wysokie, przemysłowe, powyżej II kondygnacji) należy dodatkowo przykleić noski gontów lepikiem na zimno, aby zabezpieczyć je przed podrywaniem przez wiatr.
4. Pokrycie z gontów asfaltowych jest pokryciem modułowym. Dla osiągnięcia wymaganej szczelności poszczególne moduły muszą się skleić między sobą. Proces ten zachodzi samoczynnie pod wpływem temperatury i promieniowania słonecznego. Gdy gonty są układane w okresie późno jesiennym, w okresie chłodów lub w miejscach mało nasłonecznionych wymagane jest dodatkowe podklejanie nosków gontów.
5. Gontów nie wolno układać bezpośrednio na warstwie izolacji termicznej; pokrycie dachowe musi posiadać odpowiednią powierzchnię otworów wentylacyjnych - minimum 0,33 m² na każde 100 m². Między izolacją cieplną i deskami musi znajdować się szczelina wentylacyjna o wysokości 2-4 cm zapewniająca właściwe wietrzenie połaci dachowej i usuwanie pary wodnej.
6. Odcienie barw występujące na gontach są naturalną cechą właściwą dla tego pokrycia wynikającą z barwienia naturalnego łupka skalnego i nie są uważane za wadę. Aby różnice zabarwienia ograniczyć do minimum należy montować (mieszać) gonty wyjmowane z kilku różnych paczek.
7. Na jednej połaci dachu nie należy używać gontów z różnymi datami produkcji i różnymi oznaczeniami kodowymi producenta;
8. Jako warstwę podkładową pod gonty zaleca się stosować papę podkładową na wkładce z welonu szklanego.
9. W miejscach załamań dachu (kosze, kalenice) , przy wykonywaniu obróbek okien dachowych i kominów oraz przy wszelkich zakończeniach połaci dachu zaleca się dodatkowe podklejanie gontów;
10. Przed montażem należy zerwać folię zabezpieczającą, znajdującą się na spodniej stronie gonta. Gonty przed zrywaniem folii należy przechowywać w chłodnym pomieszczeniu - ułatwia to operację zrywania.

Sprzęt i narzędzia

Wykonanie pokrycia z gontów nie wymaga żadnego sprzętu specjalistycznego. Prace dekarskie może wykonywać nawet jedna osoba, bez przygotowania specjalistycznego - na podstawie instrukcji zawartych w „Zasadach układania gontów asfaltowych".
Ze względu na elastyczność gontów i łatwość ich przycinania, układa się je bez trudu, nawet na dachach o skomplikowanych kształtach.

Narzędzia niezbędne do wykonania pokrycia z gontów to:

• młotek do wbijania gwoździ,
• nóż do przycinania gontów,
• pędzel do podklejania gontów lepikiem na zimno
• wyciskacz do kitu asfaltowo-kauczukowego,
• sznurek i kreda do barwienia sznurka,
• miara i poziomica.

Przygotowanie podłoża

Podłoże pod gonty powinno być wykonane z desek o grubości zapewniającej właściwą sztywność przy stosowanym rozstawie krokwi. Najczęściej stosuje się deski o grubości od 20 do 32 mm. Wskazane jest układanie desek o maksymalnej szerokości do 15 cm, stroną dordzeniową do góry. Wilgotność desek nie powinna być większa niż 21%.

Deski należy układać na „pióro i wpust" lub na „przylgę". Szczeliny pomiędzy deskami nie powinny być większe niż 2 mm. Deski powinny być zaimpregnowane środkiem grzybobójczym i ogniochronnym. Gonty można również układać na podłożach wykonanych z wodoodpornej sklejki drewnianej lub odpowiedniej wodoodpornej odmiany płyty wiórowej - OSB 3. Miejsca łączenia desek lub płyt powinny wypadać na krokwi.

W pierwszej kolejności należy wykonać wszelkie prace wstępne tj. zamontować niezbędne obróbki blacharskie, haki rynnowych itp. Następnie połać dachową należy pokryć papą. Jako warstwę podkładową pod gonty należy stosować papę asfaltową podkładową - najlepiej na osnowie z welonu szklanego.

Papę należy układać pasami równoległymi do okapu, przybijając i sklejając ją na zakładach. Zakłady podłużne powinny wynosić 8-10 cm, poprzeczne 12-15 cm. Zakłady powinny być wykonane bardzo starannie, aby po przybiciu gontów nie były widoczne żadne nierówności. Wzdłuż krawędzi bocznych dachu (szczytów) oraz w koszach zaleca się ułożenie dodatkowej warstwy papy. Obróbki blacharskie powinny być wykonane z blachy odpornej na korozję (powlekanej). Przy bocznych krawędziach dachu (szczytach) obróbki należy montować na papę podkładową, a przy okapie pod papą.

Obróbka kalenicy i naroży

Obróbkę kalenicy wykonujemy z pojedynczych dachówek (modułów) gonta. W tym celu z każdego pasa gonta wycinamy nożykiem po cztery „gąsiory" wg zasady przedstawionej na rysunku. Cięcie gontów wykonujemy od strony folii - jest znacznie łatwiejsze, niż od strony posypki.

Wykończenie kalenicy

Wycięte „gąsiory" należy wygiąć i dopasować do kalenicy. Gonty na kalenicy należy układać na zakład, podklejając je na całej długości i przybijając ok. 2 cm od krawędzi bocznej „gąsiora", zgodnie z rysunkiem. Widoczna część „gąsiora" powinna mieć około 12-15 cm, a łepki gwoździ muszą być przykryte przez następny „gąsior".
Układanie gontów na kalenicy rozpoczyna się od strony przeciwnej do kierunku wiatrów wiejących najczęściej w danej okolicy (po wykonaniu kalenicy zakładki poszczególnych gąsiorów są zgodne z kierunkiem wiatrów).
W analogiczny sposób jak kalenice wykonujemy obróbkę naroży występujących przy dachach wielospadowych.

Wykończenie naroża

Obróbkę zakończenia połaci dachowej graniczącej ze szczytem budynku można zamiast obróbki blaszanej wykonać za pomocą gontów zgodnie z rysunkiem.

Zasady wentylacji pokrycia

Gontów nie wolno układać bezpośrednio na warstwie izolacji termicznej; pokrycie dachowe musi posiadać odpowiednią powierzchnię otworów wentylacyjnych - minimum 0,33 m² na każde 100 m².
Pomiędzy izolacją cieplną, a deskami należy zostawić szczelinę wentylacyjną o wysokości 2-4 cm oraz wykonać otwory wlotowe i wylotowe umożliwiające wymianę powietrza, właściwe wietrzenie połaci dachowej oraz usuwanie pary wodnej.

W układzie wentylacji pokrycia możemy zastosować zarówno gotowe wywietrzniki kalenicowe, jak i specjalnie wywietrzniki połaciowe przeznaczone do wentylacji pokryć z gontów.

Wywietrzniki połaciowe montuje się około 50 cm poniżej kalenicy. Prawidłowo wykonana wentylacja powinna zapewnić wentylowanie każdej przestrzeni międzykrokwiowej.

Montaż gontów

Do montażu gontów stosuje się gwoździe papowe ocynkowane o długości 25-30 mm. Gwoździe należy wbijać w miejscach pokazanych na rysunku, około 1-2 cm ponad każdym wycięciem. Prawidłowe przybicie gontów polega na tym, że po wbiciu łepek gwoździa musi znajdować się w jednej płaszczyźnie z górną powierzchnią gonta i nie może go uszkadzać.
Przed przystąpieniem do montażu gontów należy zerwać folię zabezpieczającą lewą stronę gonta.
Krycie gontami rozpoczyna się od okapu. W celu otrzymania prostej dolnej krawędzi okapu układamy pas papy w kolorze gontów lub układamy pierwszy rząd gontów (pas startowy) odwrotnie - noskami ku górze, licując je z krawędzią załamania blachy okapowej. Skracamy też pierwszy z układanych modułów o pół tabliczki (1/2t), by miejsca zakończenia modułów w kolejnych rzędach nie pokrywały się. Sąsiadujące ze sobą gonty układa się na styk. W celu podwyższenia szczelności pierwszą warstwę przyklejamy lepikiem na zimno i mocujemy do podłoża za pomocą gwoździ papowych. Gwoździe należy przybijać w miejscach pokazanych na rysunku.Drugą warstwę gontów należy układać normalnie - noskami do dołu, rozpoczynając od pełnego modułu tak, by dolna krawędź nosków pokrywała się z krawędzią okapu (i dolną krawędzią pasa startowego). W kolejnej warstwie należy ponownie odciąć pół tabliczki z pierwszego modułu. Układa się ją w ten sposób, by dolna krawędź gonta dochodziła do linii wycięć pierwszego rzędu z przesunięciem w poziomie o pół tabliczki (1/2 t). Analogicznie układa się kolejne rzędy gontów, aż do kalenicy. Wzdłuż pasa szczytowego, okien dachowych, obróbek komina, w koszach itp. gonty przyklejamy do podłoża i sklejamy między sobą lepikiem na zimno. Ciętą krawędź gontów zabezpieczamy dodatkowo kitem dekarskim.

W wyniku opisanego wyżej montażu otrzymujemy na dachu szczelne, dwuwarstwowe pokrycie gontami, w którym każdy z modułów jest przybity dwukrotnie. Pierwszy raz indywidualnie, kolejny raz podczas przybijania następnego rzędu (warstwy).

Sposób montażu gontów asfaltowych