Rośnie w Europie zainteresowanie zwiększeniem wydajności pracowników biurowych i stosowaniem elementów wyposażenia, które pozwolą na poprawienie jakości pracy. Jest to oczywista tendencja w świecie, gdzie wiedza i informacja tworzona w przestrzeniach biurowych jest motorem gospodarki rozwiniętych państw. Również w branży akustyka w architekturze widać działania w zakresie oceny wpływu mebli na hałas, jaki wpływa na efektywną pracę w biurze. W projekcie normy ISO 3382-3 Acoustics - Measurement of room acoustic parameters - Part 3: Open plan spaces opisano wiedzę techniczną, jak analizować warunki akustyczne przestrzeni biurowej dla oceny prywatności na stanowiskach.

Open plan spaces w kontekście tej międzynarodowej normy oznacza wielkopowierzchniowe biura i podobne przestrzenie, gdzie bardzo dużo ludzi może jednocześnie pracować, prowadzić rozmowy (np. call centra) oraz przestrzenie o skoncentrowanej liczbie stacji roboczych do obsługi klientów o zróżnicowanej funkcji i sposobie pracy. Nowatorskim podejściem do oceny przestrzeni biurowej w ISO 3382-3 jest wprowadzenie zrozumiałości jako czynnika oceny przestrzeni biurowej z uwzględnieniem wyposażenia i innych źródeł dźwięku wpływających na klimat akustyczny biura. Uwzględnienie wpływu wyposażenia przestrzeni biurowej na warunki pracy jest ważne w kontekście zasad oceny narażenia pracowników na szkodliwe czynniki pracy, które obowiązują pracodawców. Meble znacząco oddziałują na warunki akustyczne w biurach na płaszczyźnie pochłaniania dźwięku, ale również rozpraszania i blokowania propagacji dźwięku między stanowiskami. Wpływ mebli w zakresie blokowania i rozpraszania dźwięku jest znacznie ważniejszy od ich własności dźwiękochłonnych.

Norma jest ciekawym narzędziem do oceny przestrzeni biurowych metodami pomiarowymi. Pomiary są wykonywane tylko w pomieszczeniach zupełnie umeblowanych - do zasiedlenia. Pomiary w nieumeblowanym biurze wielkoprzestrzennym nie opisują warunków akustycznych w sposób korespondujący ze spostrzeżeniami pracowników. Prowadzenie pomiarów w pomieszczeniu zasiedlonym nie do końca jest metodą stosowaną w polskich warunkach funkcjonowania budownictwa w zakresie prawnym oraz rynkowego tworzenia przestrzeni biurowej. Większa część biur jest oddawana do użytkowania w stanie deweloperskim, a detale jakościowe są bardziej regulowane podczas indywidualnych ustaleń niż przez przepisy Prawa budowlanego.

Dla oceny warunków podczas pomiarów jest też ważne, że są one przeprowadzane z uwzględnieniem hałasów zewnętrznych, jakie wynikają z funkcjonowania środowiska zbudowanego wokół obiektu i obciążają go energią akustyczną przedostającą się do pomieszczeń biurowych. W procesie pomiarowym jest również uwzględniany hałas działającej wentylacji oraz systemów maskowania dźwiękiem, jeśli w taki system jest wyposażone pomieszczenie. Warunki pomiarowe powinny być jak najbardziej zbliżone do warunków pracy pracowników i, jeśli jest to możliwe, aby działały również indywidualne, przypisane do stanowiska, urządzenia techniczne jak np. komputery. Pomiary do oceny warunków akustycznych są wykonywane z użyciem pojedynczego głośnika emitującego dźwięk testowy. Projekt normy przewiduje stosowanie głośnika wszechkierunkowego lub kierunkowego.

Ważnym elementem oceny warunków pracy w kontekście inwestowania i procesu realizacji zgodnie z zasadami zrównoważonego budownictwa w biurach typu open plan, jest wprowadzenie propozycji klas akustycznych umeblowanego biura w powyższej normie. W oparciu o pomiary w 16 wielkopowierzchniowych biurach opracowano tabelę definiującą klasy akustyczne przestrzeni biurowej oddanej do użytkowania. Przypisanie do klasy jest zależne od spełnienia warunków poprzez posiadanie odpowiednich parametrów tj. poziomu dźwięku oraz odległości, w jakiej ocenia się zakłócenie. Propozycja powyższej normy jest nader interesująca w aspekcie wdrażania systemów zarządzania budynkami z uwzględnieniem norm zrównoważonego budownictwa w kontekście ekonomicznym. Definiowanie klasy akustycznej przestrzeni biurowej przy składaniu zamówienia na biuro w biurowcu A klasy koresponduje z ideą najwyższej jakości warunków pracy, jakim hołduje wiele przedsiębiorstw.

Analizując zapisy projektowanej normy, jak i praktyczny aspekt oceny umeblowanej przestrzeni biurowej, nasuwa się pytanie, czy producenci mebli biurowych i innych elementów wyposażenia wnętrz biurowych zaczną podążać za powstającym rynkiem. Może z czasem dostawcy kompleksowych zestawów mebli do biur będą tak deklarować parametry akustyczne swojego wyrobu, aby korespondowały z klasyfikacją według powyższej normy. Dostawcy dedykowanych rozwiązań do biur wielkoprzestrzennych mogą już niebawem spodziewać się takowego zapytania z rynku.

FABRYKA CISZY
członek KT 253 ds. Akustyki w Architekturze