Na sen poświęcamy 1/3 swojego życia. Jakość snu ma duży wpływ na nasze zdrowie. Podczas snu nasze ciało odpoczywa, relaksuje się. Głęboki i spokojny sen jest podstawą dobrego samopoczucia i świetnego humoru, zależy to od długości i głębokości snu, od stanu psychicznego i fizycznego człowieka. Dużą rolę gra otoczenie, gdzie śpimy: temperatura i wilgotność pokoju, wystrój, najważniejszym zaś elementem jest łóżko ze wszystkimi dodatkami. Dlatego, podczas wyboru łóżka, najpierw należy zwrócić szczególną uwagę na jego jakość i funkcjonalność. Nierówne, zbyt miękkie lub twarde łóżko szkodzi kręgosłupowi, w takim łóżku nie można dobrze się wyspać.

Udowodniono, że ciału najlepiej pasuje łóżko, które nie jest ani zbyt miękkie, ani zbyt twarde. Musimy wybrać takie, w którym będziemy się czuli naprawdę wygodnie. W sklepie, przed ostateczną decyzją, nie krępujcie się położyć na upatrzonym łóżku. Zwykle w nowym łóżku trzeba poleżeć przynajmniej z dziesięć minut, by nasze ciało i zmysły podpowiedziały nam, czy jest ono odpowiednie czy nie. Oprócz tego, wypróbowując łóżko, rekomenduje się poleżeć na nim w pozycji, w której zwykle śpimy. Długość łóżka musi być większa od wzrostu człowieka, który będzie w nim spał przynajmniej o 15 cm. Łóżko musi też być wystarczająco szerokie, by, gdy położymy ręce za głowę, łokcie nie wystawały poza krawędzie. Nie wolno dać się oszukać co do wielkości łóżka dwuosobowego, trzeba pamiętać, że osoby śpiące na boku, zajmują więcej miejsca, niż te, które śpią na brzuchu czy plecach.

Ze wszystkich wariantów ram łóżka, najpopularniejsza, najtańsza i zwyczajnie najbardziej odpowiednia jest podstawa drewniana. W takim łóżku funkcja rozmieszczenia ciężaru ciała przypada materacowi. Najlepiej wybrać amortyzującą płytę z drewna składającego się z wielu warstw, pokrytego lakierem. Rama dwuosobowego łóżka musi być wzmocniona wewnętrznym, centralnym wspornikiem, bez którego płyty obramowania szybko się wyginają. Mówiąc o ramie łóżka ze wzmocnionymi krawędziami (w tym wypadku sprężyny mocowane są do drewnianej, zewnętrznej struktury), należy zwrócić uwagę na to, że taka rama pasuje najlepiej do łóżka, na którym nie tylko się śpi, ale się również siedzi. Jednak w tym wypadku szybciej niszczy się brzeg materaca.

Rama łóżka typu sprężynowego (sprężyny rozciągane są od jednego do drugiego końca podłoża) kosztuje najwięcej z już wymienionych drewnianych struktur i zazwyczaj wytrzymuje cały okres użycia materaca.

Jednak większe wymagania są stawiane nie wobec łóżek, lecz - materaców. Przeznaczeniem materaca jest zapewnienie dobrego wypoczynku i prawidłowej pozycji ciała i kręgosłupa podczas snu. Materac ma dostosować się do ciała, a nie odwrotnie. Odciążenie kręgosłupa w naturalnej pozycji jest podstawowym elementem odprężenia ciała podczas nocnego wypoczynku. Żeby ciało wypoczęło w prawidłowej anatomicznie pozycji, materac nie musi być ani zbyt twardy, ani zbyt miękki. Podczas snu na zwykłym materacu, ciało opiera się o niego w kilku najbardziej wysuniętych miejscach. Głowa, łopatki, biodra i łydki muszą wytrzymać cały ciężar ciała. W tych punktach zmniejsza się aktywność krwiobiegu i człowiek instynktownie zmienia pozycję. To aktywizuje krwiobieg, lecz zakłóca sen.

Im lepiej materac dostosowuje się do ciężaru człowieka, rozluźnia mięśnie i nie zwiększa przeciążenia w cięższych lub bardziej wystających częściach ciała, tym jest lepszej jakości. Na dobrze dobranym materacu ciało lepiej i szybciej odpoczywa i funkcje organizmu odbudowują się.

Jak poznać czy materac jest jeszcze dobry, czy już należy go wymienić? Zwykle materac jest odpowiedni do użytku przez dziesięć lat, lecz czas użytkowania zależy także od jakości produktu i wagi użytkownika.

Jeżeli materac uciska boki, skrzypie podczas przewracania się, jeśli ciągle przewracasz się na którąś jego stronę - czas go wymienić.

Stary materac jest zazwyczaj przesiąknięty potem i obumarłymi cząsteczkami skóry; mogą w nim żyć kleszcze, od których można zachorować na alergię, dostać astmy czy egzemy. Dlatego, według norm higieny Unii Europejskiej, materac należy zmieniać co trzy-pięć lat.

Co to jest materac ortopedyczny?

Słowo ortopedia pochodzi od greckiego słowa „ortos", które znaczy „prosty, prawidłowy", „pedia"- „wzrost". Tak nazywa się dziedzina chirurgii, która leczy deformacje i zmiany w aparacie ruchowym (kości, mięśni, ścięgien) i bada sposoby ich uniknięcia. Termin „materac ortopedyczny", nadany przez producentów, niezupełnie odpowiada rzeczywistości, gdyż materac sam leczyć nie może. Dlatego nie spodziewajmy się, że materac ortopedyczny uczyni cud i wyleczy poważne choroby kręgosłupa. Z drugiej zaś strony, dobrze dopasowany materac może zmniejszyć ból spowodowany przez nieprawidłową pozycję kręgosłupa. Komfortowe, dostosowujące się do anatomii ciała materace, przeznaczone są dla ludzi cierpiących na bóle kręgosłupa i karku.

Materac może być nazywany ortopedycznym, jeżeli podczas snu kręgosłup pozostaje w prawidłowej pozycji. Materace ortopedyczne całą swoją strukturą przystosowują się do systemu mięśni i kości, pomagają utrzymać prawidłową pozycję kręgosłupa podczas snu, balans poszczególnych grup mięśni i obciążenie na kręgosłup, zmniejszają szkodliwy wpływ na peryferyjne nerwy. Podczas leżenia na takim materacu, rozluźniają się mięśnie szyi i nie formuje się podwójny podbródek. Takie płaskie, dostosowane do fizjologii kręgosłupa materace, ze specjalnym wałkiem pod głowę są jeszcze nowością.

Jak działa materac ortopedyczny?

Wyobraźmy sobie człowieka z nadwagą, leżącego na miękkim materacu. Materac będzie wygięty w środku, zaś leżący człowiek poczuje efekt hamaka: jego talia będzie znajdować się niżej od jego głowy i nóg. Tymczasem szczupła dziewczyna leżąc na zbyt twardym materacu, również nie będzie się czuła wygodnie. Materac nie wygnie się pod jej ciężarem, kręgosłup będzie skrzywiony, powstanie dyskomfort i bóle stawów. Dlatego zaleca się dostosowanie fizycznych parametrów człowieka do właściwości materaca. Tylko dobrany indywidualnie i pasujący do ciała materac może być nazwany ortopedycznym.

W materacach ortopedycznych są trzy, pięć albo siedem anatomicznych stref. Są one ułożone naprzemiennie według twardości i miękkości. Miejsca, gdzie leżą plecy i biodra są bardziej miękkie, a wszystkie pozostałe - twardsze. Te strefy dostosowują się do ciała (niezależnie od pozycji), jego ciężar odpowiednio rozkłada się, dlatego kręgosłup leżącego odpoczywa w formie litery „S". Zmniejszony jest ucisk na miejsca, w których ciało opiera się o materac, żeby nie występował ucisk na krwiobieg (zapobiega to drętwieniu kończyn), a mięśnie były rozluźnione.

Materace z trzech anatomicznych stref nie są uważane za ortopedyczne, gdyż są bardziej miękkie tylko częściowo, w okolicy bioder. Tego nie wystarczy, żeby zapewnić prawidłową pozycję kręgosłupa.

Pięciostopniowe materace ortopedyczne są przeznaczone dla osób o wzroście 170-185 cm.

Siedmiostrefowe materace ortopedyczne pasują dla ludzi o wzroście 150-200 cm.

Materiały i technologie

Materace, według swoich właściwości, dzielą się na mające wyraźne właściwości ortopedyczne i ich nieposiadające. Na przykład, zwykły lub sprężynowy materac nie posiadają wyraźnych cech materaca ortopedycznego. Leżąc na boku, materac, w zależności od wagi człowieka, wygina się mniej lub więcej w okolicach linii kręgosłupa.

Obecnie najpopularniejsze są materace: sprężynowe, lateksowe i ortopedyczne (niedawno były jeszcze nowością).

Inne typy materaców:

Materace sprężynowe - otwarto- i zamknięto-sprężynowe systemy;

Lateksowe nie ortopedyczne;

Lateksowe ortopedyczne(„dostosowujące się");

Mieszane(składające się z kilku materiałów i systemów);

Z naturalnych i egzotycznych materiałów.

Puchowe materace - bardzo miękkie, niezdrowe dla kręgosłupa. Lepiej wybrać twardszy.

Materace z waty - są niewygodne, w miarę użycia zbijają się i stają nierówne. Należy je wymieniać nie rzadziej, niż co 3-4 lata.

Materace wodne - bardzo wygodne, dlatego nie szkodzą dla kręgosłupa. Są jednak ciężkie, wymagają ciągłej pielęgnacji.

Materace nadmuchiwane - są najbardziej odpowiednie do tymczasowego użytku (w podróży lub podczas wizyty gości).

Materace przeznaczone do masażu - po naciśnięciu przycisku, łóżko zaczyna wibrować.

Nowości:

Materace lateksowe z soi i słoneczników.

Materace mogą być sprężynowe i bez sprężyn. Oba rodzaje mają plusy i minusy.

Materace bez sprężyn mogą być wyprodukowane z jednego materiału, lub składać się z kilku warstw różnych materiałów. Produkowane są przeważnie z lateksu.

Materace wypełnione pianką poliuretanową są elastyczne i wytrzymałe, nie deformują się, nie zmieniają formy po wielu latach użycia, ponieważ nie ma w nich znaszających się z biegiem czasu sprężyn. Taki materace są idealne dla alergików. Niestety, mają jedną wadę - latem jest za gorąco spać na syntetycznych materacach.

Materace z tanim syntetycznym wypełnieniem bywają przeważnie zbyt cienkie i twarde, zaś lepsze jakościowo często kosztują tyle samo, ile materace sprężynowe.

Materace sprężynowe są uważane za wygodniejsze, niż bezsprężynowe. Występują w dwóch rodzajach - z dużymi i małymi sprężynami. Obecnie w takich materacach montuje się specjalne kieszonki z materiału dla każdej sprężyny, które nie stykają się ze sobą i dlatego nie wydają żadnych dźwięków. Sprężyny w środku są wzmocnione metalowymi ramkami, dlatego materac nie traci oryginalnej formy i nie deformuje się.

Otwarte systemy, używane w większości w starych materacach, do tej pory można spotkać w tanich materacach. Ich podstawę stanowi system połączonych sprężyn, działających jak jedna płaszczyzna, a ciężar ciała rozkłada się na całej powierzchni materaca. Taka konstrukcja materaca nie jest najlepsza ze względów zdrowotnych, chociaż może być tolerowana z powodu ceny. Oczywiście, taki materac nie można nazwać ortopedycznym.

Zasady produkcji i działania materacy z zakrytymi sprężynami są całkiem inne. Produkuje się gęstą siatkę nie złączonych ze sobą sprężyn. Każda sprężyna umieszczona jest w oddzielnym kartonowym woreczku i porusza się również oddzielnie. To znaczy, że sprężyny ściskają się tylko w tym miejscu, na który działa ciężar. Woreczki są złączone ze sobą i tworzą rząd, rzędy z kolei są również złączone. W ten sposób tworzy się blok niezależnych sprężyn. Ponieważ jedne sprężyny nie powodują wygięcia innych, tego typu materac stwarza odpowiednie oparcie takim problematycznym częściom ciała, jak talia. Jeżeli na materacu śpią dwie osoby, podczas snu sprężyny nie zsuną się ze sobą. Dlatego takie materace są idealne dla dwuosobowych łóżek. Jeżeli jedna ze śpiących osób przewraca się z boku na bok, nie budzi drugiej, ponieważ druga strona materaca prawie się nie rusza. Jeżeli w takim łóżku śpi małżeństwo o różnej wadze ciała, taki materac nie wklęśnie pod ciężarem cięższej osoby.

Niezależne od siebie sprężyny mogą być o różnej średnicy, dlatego ich ilość, przypadająca na jeden metr kwadratowy również może być różna. Standardowa ilość - to 220-260 sprężyn na metr kwadratowy. Bloki sprężyn „Multipocket" mogą mieć do tysiąca sprężyn na metr kwadratowy. Takie sprężyny idealnie odpowiadają formom ciała, mają ortopedyczne właściwości i mogą wytrzymywać większe obciążenia. Jedyną ich wadą jest wysoka cena.

Najpopularniejsze sprężynowe materace:

Rdzeń materaca z zakrytymi sprężynami + 3 cm naturalnego lateksu - miękki materac

Rdzeń materaca z zakrytymi sprężynami + 3 cm kokosowej wiązki - materac o twardej powierzchni

Rdzeń materaca z zakrytymi sprężynami + 1 cm kokosu - 3 cm naturalnego lateksu - półtwardy materac

Materace sprężynowe składają się ze struktury i wypełnienia, oddzielającego ciało od sprężyn. Nad sprężynami kładzie się górną warstwę, która wpływa na twardość albo miękkość materaca.

Najpopularniejsze górne warstwy to: pianka poliuretanowa, lateks (naturalny lub sztuczny), itp. Wierzchnia warstwa materaców sprężynowych najczęściej produkowana jest z lateksu. Jej grubość zależy od tego, o jakiej twardości materac jest nam potrzebny.

Naturalnym, twardym wypełnieniem jest łub kokosowy. Przeważnie impregnuje się go lateksem. Wiązka kokosowa jest mniej wytrzymała, niż np. lateks. Takiego wypełnienia nie zaleca się nabywać osobom z nadwagą, ponieważ może się ono kruszyć. Materace kokosowe są dosyć twarde, zawierają dużo chemikaliów, w celu, by nie mnożyły się grzybki i są sklejane klejem, który może wywoływać alergię. Dobrze przepuszczają powietrze.

Sztuczny lateks - to dosyć tani materiał używany w większości ekonomicznych modeli.

Naturalny lateks - to łagodniejsze i wygodniejsze wypełnienie, jest elastyczny i giętki, ponieważ robi się go z piany żywicy kauczukowej.

Materace z lateksu (perforowanej gumy) lub z pianki poliuretanowej, które twardnieją i miękną od ciepła wydzielanego przez ciało, wyginając się dostosowują do formy ciała. Takie materace mają od 3 do 7 anatomicznych stref. Materace z naturalnego lateksu są miękkie i potrafią stworzyć różne stopnie twardości dla poszczególnych części ciała. W składzie takich materaców najczęściej jest około 20% kauczuku, który nadaje im elastyczności, nie pozwala zdeformować się i wydawać dźwięki. One łatwo dostosowują się do leżącej osoby, są higieniczne. W materacach lateksowych jest dużo otworków, które ułatwiają jego wentylację, podtrzymują optymalny stosunek ciepła i wilgotności. Podstawową ich wadą jest nieprzyjemny zapach gumy. Ciężko wyparowują wilgoć, dlatego są podatne na pleśń. Latem na lateksowych materacach pocimy się najwięcej. Jest niemała grupa ludzi mających alergię na to tworzywo.

Kokosowe i lateksowe materace produkuje się zarówno twarde jak i miękkie.

Do produkcji materaców używa się również specjalnej, bardzo giętkiej pianki poliuretanowej HR o zwiększonej gęstości. Elastyczność i giętkość tego materiału, jak również mała deformacja swymi parametrami mało różni się od lateksu.

Materac „przystosowujący się" - to materac, w którego skład wchodzą miękkie materiały nowej generacji, np. „Tempur", wiskoelastyczne włókno (eucatherm, „lateks leniwy"), które reagują na nacisk i ciepło. Te materiały zapewniają materacowi dodatkową wygodę i są odporne na odleżyny. Materac, na który wpływa ciężar ciała człowieka, dostosowuje się do niego, lecz nie posiada ortopedycznych stref, dlatego nie zapewnia prawidłowej pozycji kręgosłupa.

Skład materacy mieszanych może zawierać kilka różnych materiałów. Materace, które są wypełnione kokosem mieszanym z lateksem są droższe, chociaż długo nie służą.

Filc bywa umieszczany między innymi warstwami wypełniającymi lub używany jako warstwa ochronna materaca. W tym wypadku jego główną wadą jest szybkie zużycie.

Jak już mówiliśmy, powierzchnia materaca nie powinna być ani zbyt twarda, ani zbyt miękka. Jeżeli czujemy zgrubienia, nierówności, taki materac jest nieodpowiedni. Oprócz tego, lepiej jest, aby zewnętrzna warstwa materaca była bawełniana.

Chcąc uniknąć pleśni i grzybków, które nieuchronnie płodzą się w zwykłych materacach, rekomenduje się wybierać materac pokryty materiałem hamującym te procesy.

Materace pokryte naturalną bawełną chronią śpiącego od reakcji alergicznych, ataków astmy, zaburzeń kanałów oddechowych spowodowanych przez kurz, bakterie i grzybki. Unikalna struktura takich materaców dobrze przepuszcza powietrze, a dodatkową wentylację zapewniają umieszczone po bokach specjalne otwory.

Bardzo ważne są powłoczki materaców. Wybierając powłoczkę należy zwrócić uwagę na to, czy jest ona zdejmowana, czy uszyta w odpowiedni sposób, czy ma antyalergiczne właściwości, czy można ją prać, czy ma zimową i letnią stronę. Powłoczka materaca musi być z naturalnego materiału, żeby umożliwić jego oddychanie. Ponadto, wszystkie syntetyczne materiały są śliskie i pościel po prostu z nich się ześlizguje.

Podstawa, czyli kratka, na której kładziemy materac, to również bardzo ważny element. Prawidłowo dobrana do materaca, gwarantuje optymalną pozycję ciała podczas snu. W przeciwnym wypadku, szkodzi zdrowiu i niszczy materac.

Wybór materaca

Najlepiej się zasypia, gdy materac i poduszka pozwalają się odprężyć i zapewniają anatomiczne, prawidłowe położenie ciała. Wybór materaca to bardzo subiektywna sprawa. Nie ma idealnego materaca dla wszystkich ludzi. Wybierając materiał trzeba zwrócić uwagę na wzrost i wagę człowieka, stan zdrowia, maksymalny ciężar, który mogą utrzymać sprężyny, a także na możliwości finansowe.

Dbający o swoje samopoczucie ludzie powinni wybierać ergonomiczne, ortopedyczne materace z naturalnych materiałów, które przystosowują się do form ciała, odpowiednio rozdzielają ciężar i utrzymują kręgosłup w prawidłowej fizjologicznej pozycji. Mięśnie całkowicie rozluźniają się i człowiek prawidłowo wypoczywa.

Żeby materac dobrze służył naszemu kręgosłupowi, nie musi on być koniecznie twardy. Niektórym ludziom by się czuli wygodnie, potrzebne są różne materace.

Człowiekowi ważącemu do 60 kg najbardziej pasuje miękki materac, w skład którego nie wchodzą materiały z kokosu.

Osoby o wadze 60 - 90 kg mogą również wybierać miękkie, ortopedyczne materace.

Ważący zaś 90 - 110 kg powinni wybierać materace ortopedyczne o średniej twardości.

Ważący ponad 110 kg potrzebują niezbyt twardych, ortopedycznych materacy, w przeciwnym wypadku materac nie będzie miał ortopedycznych właściwości.

Ludzie o średniej budowie ciała mogą spać na większości materaców o zakrytych sprężynach, w szczególności, jeżeli ich wypełnienie jest wyprodukowane z lateksu, czy kokosu mieszanego z lateksem.

Ludziom z nadwagą zaleca się twardsze materace. Może to być materac sprężynowy ze wzmocnieniem, system „Multipocket", albo materac bez sprężyn, wyprodukowany z twardych materiałów.

Dzieciom i młodzieży najlepiej odpowiadają materace bez sprężyn. Materace dziecięce powinny być dosyć mocne, żeby wytrzymały skakanie, dlatego kokosowe wypełnienie nie jest najlepszym rozwiązaniem.

Dla młodzieży najbardziej odpowiadają materace lateksowe.

Niemowlętom najczęściej kupuje się kokosowe materacyki o grubości od 3 do 7cm. Nie ma specjalnych zaleceń dotyczących rodzaju materaca dla nieletnich, oprócz tego, by dobrze przepuszczał powietrze.

Jeżeli cierpicie na bóle w pasie, wasz materac powinien być miękki. Przekonajcie się, czy on dobrze się wgina i odpowiednio was podtrzymuje podczas snu. Mający problemy z karkiem i z kręgosłupem powinni używać twardych materaców. Twarde i bardzo twarde materace zaleca się ludziom cierpiącym na skrzywienia kręgosłupa.

Cenę materacu warunkuje ilość i system sprężyn, jak również jego wymiary, powłoczka i wypełnienie. Cena materaców poliuretanowych zależy od ich jakości - produkt z praktycznym, ekologicznym i wygodnym wypełnieniem będzie kosztował drożej.

Wybierając materac nie żałujcie czasu, a kupując - pieniędzy. Schodźcie do specjalistycznego sklepu, gdzie uwzględniając waszą wagę, wiek, wzrost oraz problemy z kręgosłupem i osobiste preferencje, z pomocą specjalistów zostanie dobrany wam odpowiedni materac. Zaleca się wypróbować każdy materac, który wam się spodobał i wybrać ten, który wyda się najwygodniejszy i zapewni najlepszy odpoczynek. Nie bójcie się położyć na nim nie tylko na plecach, lecz wypróbujcie inne pozycje, zwracając uwagę na oparcie pleców i bioder.

Pamiętajcie, że materace, zarówno jak inne rzeczy, nie służą wiecznie. Dlatego wymieniajcie je co 8 - 12 lat (tanie materace co 3 - 5 lat).

Jeszcze jedna bardzo ważna uwaga: nie należy kupować syntetycznego materaca, jeżeli macie zwyczaj palić w łóżku.

Więcej o tym