Panel parkietowy, to jeden z rodzai materiałów do wykończenia podłóg produkowany z drewna. Drewniana podłoga ma wiele zalet: zachowuje ciepło, jest długotrwała, ma pozytywny wpływ na samopoczucie i otoczenie ze względów ekologicznych. (w odróżnieniu do wykładzin dywanowych ma gładką powierzchnię i nie zbiera kurzu i jest łatwa do czyszczenia.)

Nawierzchnia parkietu składa się z pojedynczych desek, które mocowane są bezpośrednio do podłogi albo łączone jedna z druga w zależności od rodzaju parkietu.

Ułożone panele podłogowe. Zdjęcie autora.

Rodzaje paneli połogowych.

Obecnie znane są 3 rodzaje paneli parkietowych - parkiet z litego drewna, parkiet dwuwarstwowy i parkiet trójwarstwowy.

Podłogi masywne - to nic innego jak podłogi wystrugane z litych desek. Do tych podłóg należy także tradycyjny parkiet - deszczułki, które wystrugane są z litych desek. Taki parkiet jest klejony na bardzo czystej, suchej, dobrze wyrównanej posadzce betonowej albo specjalnym podłożu z drewnianych płyt. Ta metoda pozwala uniknąć zgrzytów chodząc po podłodze. Naklejone deseczki parkietowe są szlifowane, gruntowane, szlifowane drugi raz i lakierowane.

Parkiet z litego drewna. Zdj. Hermio Preikšto.

Takie małe deszczułki tworzą cały parkiet

Złącza desek

Parkiet z litego drewna ma swoje plusy i minusy. Zalety - dobra izolacja cieplna, długotrwały, może być układany w różne wzory dekoracyjne (romby kwadraty, choinkę). Wady - pęcznieje od wilgoci i kurczy się wysychając, w wyniku tego powstają szczeliny, nie pasuje do podgrzewanych podłóg, system układania i lakierowania jest bardziej skomplikowany, co wymaga umiejętności, czasu i odpowiednich materiałów.

Parkiet dwuwarstwowy - to deseczki składające się z dwóch drewnianych warstw - wierzchniej i dolnej stabilizującej. Wierzchnia warstwa, po której się chodzi, jest z twardego drewna o grubości 3-4 mm, zazwyczaj już polakierowana. Dolna warstwa stabilizująca jest najczęściej z drewna iglastego, dobrej sklejki albo płyty OSB. W deseczkach są wyżłobione wpusty i pióra, które przeznaczone są do łączenia deseczek między sobą. Wymiary standardowych deseczek parkietowych dwuwarstwowych to 7-18 cm szerokość, 50-2200 cm długość i 10-20 mm grubość. Sposób montowania niczym nie różni się od montowania parkietu z litego drewna. Można naklejać go na wyrównanej powierzchni betonowej, parkiet o większej objętości można kleić albo przymocowywać gwoźdźmi na drewnianym podłożu. Zalety - doskonała izolacja termiczna, pasuje to systemu ogrzewania podłogowego (ze względu na odpowiednią grubość), można go układać w różne wzory dekoracyjne, tłumi zgrzyty. Wady - duże zużycie kleju.

Parkiet dwuwarstwowy. Ze względu na odpowiednia grubość i właściwości techniczne idealnie pasuje do podłóg podgrzewanych.

Parkiet dwuwarstwowy. W dolnej części widoczne są pióra i wpusty. Zdj. Hermio Preikšto

Parkiet trójwarstwowy - Składa się z trzech warstw: wierzchniej, środkowej -dekoracyjnej, nośnej i dolnej - stabilizującej. Na wierzchnią warstwę stosuje się kilkakrotnie olejowane lub lakierowane szlachetne drewno. Środkowa warstwa o grubości 3-4 cm jest zazwyczaj z drewna , może to być sosna albo materiał drewnopodobny . W środkowej części zrobione są potrzebne wyżłobienia i wpusty. Dolna warstwa stabilizacyjna podtrzymuje górne warstwy. Parkiet trójwarstwowy w porównaniu z innymi rodzajami parkietu ma większą powierzchnię: długość może sięgać do 210-240 cm, szerokość 14-22 cm a grubość 13-19 mm.

Parkiet trójwarstwowy

Parkiet trójwarstwowy z powodu prostego i ekonomicznego sposobu montowania cieszy się coraz większą popularnością. Montując go nie używa się kleju i nie przybija gwoźdźmi, między sobą deszczułki też są łączone bez pomocy kleju. Deski parkietowe łączone są ze sobą za pomocą zamku typu Click znajdującego się w krawędziach desek. Każda deseczka posiada na krawędzi ma wyżłobiony wpust, w którym umieszcza się pióro następnej deski. Taki sposób łączenia desek jest i prosty (nie potrzeba żadnych narzędzi) i bardziej stabilny (nie pojawiają się szczelny). Średnio w ciągu dnia można łatwo ułożyć około 30 m² parkietu trójwarstwowego. Wada - nie zawsze uda się uniknąć zgrzytu miedzy deseczkami, to zależy przede wszystkim od nierówności podłoża i podkładu.

Stabilny i prosty system montowania „Click", Zdj. Autora.

Sposoby układania różnego rodzaju parkietu. Część teoretyczna.

W zależności od rodzaju parkietu i podłoża, istnieje kilka sposobów układania parkietu. W związku z tym używa się też różnych narzędzi i dodatkowych materiałów.

1. Przyklejanie litych desek (parkiet dwuwarstwowy) do podłoża. Jest to odpowiednia metoda układania podłogi na dobrze wysuszonym i izolowanym od wilgoci podłożu betonowym lub wylewce. Betonowe podłoże musi być dobrze wyrównane. Należy też upewnić się czy górna warstwa podłoża jest wystarczająco twarda i zagruntowana. Do klejenia używa się wyłącznie kleje poliuretanowe lub syntetyczne, albo zalecane przez producentów.

Czasami w celach zwiększenia komfortu albo chcąc wyrównać wysokość różnych podłoży używa się specjalnej wyciszającej warstwy podkładowej. Najczęściej jest to specjalna mata korkowa, albo z elastycznej gumy, która eliminująca odgłos zgrzytów. Pod wpływem temperatury i wilgoci drewniany parkiet naturalnie podlega deformacji, kurczy się, pęcznieje albo rozszerza. Elastyczna warstwa podkładowa może złagodzić deformację i napięcie powstałe w warstwach kleju. Warstwa podkładowa jest klejona na podłoże betonowe, a na nią dopiero klei się deski parkietowe.

Dwuwarstwowy parkiet przyklejany do warstwy podkładowej. Zdj. Hermio Preikšto

2. Jeżeli nie ma możliwości wyrównania podłoża za pomocą mieszanek i odpowiedniej techniki, to często używa się płyt wiórowych lub OSB. Przykręca się je do podłoża, następnie pokrywa się warstwą kleju i przykleja deski parkietowe.

Ważne jest aby grubość tych płyt nie była mniejsza niż samych desek parkietowych, wtedy płyty nie poddadzą się naturalnej deformacji drewnianego parkietu. Miedzy płytami należy zostawić odstępy po 1 cm a otworów na śruby ma być 10 na 1 m². Zalecane jest przed klejeniem desek parkietowych płyty dokładnie wyszlifować. Wada takiej konstrukcji jest taka, że nie może być stosowana przy systemie ogrzewania podłogowego, gdyż drewniane płyty są izolatorem i nie przepuszczają ciepła.

Chcąc polepszyć izolację cieplną i dźwiękową płyty wiórowe mogą być mocowane na drewnianych prowadnicach. Prowadnice o grubości 5 cm są przymocowywane do podłoża z warstwą hydroizolacyjną, w odległości 60cm od siebie. Przestrzenie między prowadnicami wypełnia się watą mineralną.

3. Do montażu parkietu trójwarstwowego używa się najprostszego i najekonomiczniejszego sposobu zwanego systemem „pływającym". Układając podłogę tą metodą nie używa się kleju, gdyż deski nie są przymocowywane do podłoża a leżą sobie jakby pływając, tutaj deski są połączone tylko między sobą za pomącą piór i wpustów. Ważnym warunkiem jest bardzo równe podłoże betonowe. Podłoże jest pokrywane folią paroizolacyjną, a na nią kładzie się też matę akustyczną, która kompensuje nierówności i eliminuje odgłos kroków. Dopiero wtedy układa się trójwarstwowty parkiet.

Instrukcja montażu parkietu wielowarstwowego

W instrukcji podajemy sposób montowania parkietu trójwarstwowego w systemie „pływającym" oraz parkietu z litego drewna i dwuwarstwowego za pomocą kleju. Sposoby układania różnią się tym, że układanie parkietu dwówarstwowego wymaga więcej materiałów i narzędzi, a w systemie „pływającym"- mniej, ale w obu przypadkach początkowe prace i materiały i narzędzia są takie same.

Narzędzia:

• drobnozębna piła ręczna lub pilarka elektryczna;
• tarczowa szlifierka do podłoży betonowych albo drewnianych;
• miara drewniana lub zwijana;
• ołówek;
• kliny drewniane;
• młotek i klocek do dobijania desek (zamiast klocka może być używany drewniany albo gumowy młotek);

• łyżka stolarska.

Materiały:

• folia paroizolacyjna ;
• mata podkładowa izolująca dźwięk (jeżeli potrzebna).

Do układania parkietu z litego drewna i dwówarstwowego dodatkowo potrzebne są następujące narzędzia i materiały :

• zębata szpachla do nakładania i rozprowadzania kleju (4 mm szczeliny między zębami);
• klej;
• środki usuwające klej, wilgotna gąbka.

Prace przygotowawcze.

Przed rozpoczęciem układania podłogi należy idealnie wyrównać podłoże. Większość producentów parkietu dopuszcza nierówności podłoża do 3 mm (na 2 m długości), które można wyrównać za pomocą maty, powyżej 3 mm powinny zostać zeszlifowane. Stare podłoża betonowe, mające wiele nierówności, dołków można wyrównać za pomocą mieszanki wyrównującej, a czasami wystarczy, że wyszlifujemy podłoże za pomocą tarczowej szlifierki. Gruboziarnistość papieru ściernego zależy od nierówności podłoża. Deski parkietowe można układać także na starej drewnianej podłodze, nierówności której też należy usunąć za pomocą odpowiedniej szlifierki. Należy nie zapomnieć powbijać jak najgłębiej wystające główki gwoździ oraz dokładnie wysprzątać i odkurzyć całą powierzchnię przygotowaną do układania parkietu.

Szlifowanie podłoża betonowego. Zdj. ASA.LT .

Szlifowanie drewnianej podłogi. Zdj ASA.LT

Dokładne odkurzenie. Zdj. ASA.LT

Układanie podłogi w systemie "pływającym"

Przygotowane deski parkietowe należy poddać min. 2 dobowej aklimatyzacji w warunkach pokojowych by przystosowały się do temperatury i wilgotności w danym pomieszczeniu. Zimą w okresie grzewczym rekomendowane jest trzymanie desek w pomieszczeniu 5 dób. Względna wilgotność powietrza nie może przekraczać 70 proc. Zaleca się aby temperatura pomieszczenia była od 17 do 22˚C
Należy pamiętać, że na nowo wylanym podłożu betonowym, czy to podgrzewanym podłożu, i we wszystkich innych przypadkach musi być najpierw ułożona folia polietylenowa, służy ona jako izolacja przed wilgocią. Folię układa się na całym podłożu, brzegi foli muszą zachodzić na siebie na około 20-30 cm i być przymocowywane taśmą klejącą. Przy ścianach należy folię zachylić do góry wzdłuż ściany na ok. 3-5 cm.

Układanie folii polietylenowej. Zdj Autora.

Zachylanie brzegów folii wzdłuż ścian. Zdj. Hermio Preikšto

Na hydroizolacyjna folie układa się warstwę podkładową - piankę wyciszającą, w celu wyeliminowania odgłosów kroków, zgrzytu i wyrównania nierówności.

Warstwa podkładowa. Zdj. Hermio Preikto

Zalecane jest układanie podłogi wzdłuż kierunku padania promieni słonecznych, czyli prostopadle do okien w innych wypadkach wzdłuż dłuższego boku pomieszczenia. Wtedy będą oświecone nie dłuższe, a krótsze miejsca złącz i ich cień będzie niemal niewidoczny. Układanie desek należy rozpocząć od ściany z prawa na lewo. Specjaliści radzą pierwszy pas desek układać piórem do ściany. Zalecane jest zostawić 1 cm odstęp miedzy ściana a pierwszą deska, gdyż drewniane deski parkietowe mają skłonność do deformowania się, pęcznienia i rozszerzania się. Odstęp ten pomoże uniknąć napięcia napęczniałego parkietu i wbicia się w ścianę. Odstęp ten należy zachować przy układaniu wszystkich kolejnych desek, pomogą w tym drewniane kliny.

Układanie pierwszej deski. Zdj. Hermio Preikšto

Układanie kolejnego pasa desek. Odchylony odcinek deski wkładamy pod kątem 30-40º piórem we wpust, a następnie opuszczamy i dociskamy go ręką w kierunku podłogi. Cały pierwszy rząd układamy w takim samym sposobem. Jeżeli ostatnia deska jest za długa, odmierzamy odpowiednia długość i odcinamy niepotrzebny kawałek.

Druga deskę wkładamy pod kątem 30-40º piórem we wpust. Zdj. Hermio Preikšto

Po opuszczeniu drugiej deski w dół dokładnie złączy się z pierwszą deską. Hermio Preikšto

Układanie kolejnego pasa desek rozpoczynamy fragmentem deski, który pozostał z pierwszego pasa pod warunkiem, że jego długość jest większa niż 50 cm. Deski układane są tak jak cegły.

Do cięcia desek należy używać wyłącznie narzędzi drobnozębnych. Zdj. Hermio Preikšto

Drugi rząd desek łączymy jena z drugą końcówkami wkładając pióra w wpust, a następnie dociskamy go ręka w kierunku podłogi. Takim sposobem układamy cały drugi rząd.

Drugi rząd połączonych ze sobą desek.

Następnie otrzymany w ten sposób pas paneli zapinać całym rzędem (pasem) w pierwszy rząd. Pod niedużym katem wstawić boczne pióro we wpust boku pierwszego rzędu i delikatnie opuszczając oba rzędy się połączą.

Łączenie pierwszego I drugiego rzędu desek. Zdj. Autora.

Nie jest łatwo złączyć jeden rząd z drugim, szczególnie jeżeli pokój jest długi i nie mamy pomocnika. W tym roku, na rynku pojawił się nowy system, który z czasem powinien być standardem dla wszystkich producentów podłóg. Na jednym końcu deski wmontowana jest sprężysta plastikowa tasiemka, a w drugim zrobione specjalne nacięcie. Deski parkietowe z takim systemem montować jest o wiele lżej.

Nowy system łączenia desek. Zdj. Hermio Preikšt

Pierwszy rząd układamy jak w poprzednim opisie. Następnego rzędu pierwszą deską łączymy bokiem z deską w już ułożonym pierwszym rzędzie. Następną deskę drugiego rzędu bokiem pod kątem łączymy z pierwszym rzędem i dosuwamy do pierwszej deski drugiego rzędu.

Zdj. Hermio Preikšto

Następnie dociskając deskę do dołu wmontowaną na końcu sprężysta tasiemka połączy końce obu desek.

Zdj. Hermio Preikšto

Zdj. Hermio Preikšto

Za pomocą młotka i klocka dobijamy z boku ułożone deski. Takie dobijanie pomoże wyrównać i skorygować miejsca złącz, by nie pozostawały żadne szpary. Nie wolno dobijać bezpośrednio metalowym młotkiem, klocek służy jako ochrona przed uszkodzeniem czy niewłaściwą deformacją. Układając kolejne rzędy za pomocą klinów należy zachować 1cm odstęp od ściany.

Dobijanie desek za pomocą młotka i klocka.

Ostatni pas desek należy bardzo dokładnie zmierzyć przed ułożeniem, uwzględniając też odstęp na szczelinę dylatacyjną o szerokości 1cm. Jeśli jest zbyt szeroki, zwężamy do odpowiedniego wymiaru. Wpasować ostatni pas desek należy ostrożnie za pomocą łyżki stolarskiej. Po wpasowaniu do pozostałych dociskamy ją przy pomocy przyrządu montażowego tak, aby zlikwidować szczelinę między ułożonymi deskami. Wokół rur wycinane są otwory około 8 mm szersze od rur. Te szczeliny dylatacyjne potrzebne są ,gdyż pod wpływem temperatury i wilgotności deski mogą się kurczyć albo rozszerzać. Wycięte miejsca można przykryć specjalnym pierścieniem.

Wycięte otwory wokół rur Zdj. Autora.

Wycięte miejsca przykryte specjalnym pierścieniem. Zdj. Hermio Preikšto

Po ułożeniu paneli należy usunąć kliny dystansowe, odciąć nadmiar folii i zakryć szczeliny listwami przypodłogowymi. Należy pamiętać, aby listwy montować za pomocą uchwytów tylko do ścian i mocno nie przyciskać do podłogi, gdyż może się ona deformować.

Montowanie listwy przypodłogowych za pomocą uchwytów. Zdj. Autora

Nakładanie listw przypodłogowych. Zdj. Autora.

Pozostałe otwarte krawędzie desek (np. przy progach), albo różnice poziomów deski parkietowej miedzy pokojami wykańcza się za pomocą dekoracyjnych profili. Użytkowanie podłogi ułożonej bez kleju można rozpocząć natychmiast po ułożeniu ostatniego rzędu paneli.

Zdj. Hermio Preikšto

Krawędzie desek i różnice między poziomami wykończone za pomocą profili dekoracyjnych.. Zdj. Hermio Preikšto

Jeżeli chcemy, by podłoga dłuższy czas wyglądała jak nowa, pod meble należy stosować filcowe podkładki, a w miejscach gdzie są meble na kółkach używać specjalną matę ochronną.

Nogi mebli podklejone filcową podkładką Zdj. Hermio Preikšto

Ochronna mata pod meble na kołkach. Zdj. Hermio Preikšto

Klejenie parkietu z litego drewna i dwuwarstwowego.

Parkiet można kleić w pomieszczeniu w temperaturze 18º-22º C a względna wilgotność powietrza nie może przekraczać 70 proc. Klej należy dobrze wymieszać. Średnie zużycie kleju, które zależy też od podłoża, na którym będziemy kleili, wynosi około 800- 1200 g/m². Deseczki parkietowe są układane na pokrytym klejem podłożu i przyciskane. Klej nakładany na podłoże i równany jest specjalną zębatą szpachlą z 4 mm odstępami między ząbkami. Wydostający się na zewnątrz klej należy jak najszybciej usunąć specjalnym środkiem (najczęściej jest wskazany na instrukcji kleju).

Klejenie deseczek parkietowych na podłoże pokrytej klejem. Zdj. Autora.

Klejenie szerokiej deski z litego drewna na posadzce betonowej jest ryzykowne. Z czasem szczelny między szerokimi deskami będą znacznie większe, niż byłyby miedzy wąskimi. Poza tym jest też ryzyko, że klej nie wytrzyma większej deformacji i mocnego „poruszania się" drewna. Dlatego deski szersze niż 12 cm rekomenduje się układać w następujący sposób:

Do podłoża betonowego przymocowywane są płyty OSB albo odporne na wilgoć płyty wiórowe. Dopiero do tak przygotowanego podłoża deski parkietowe mogą być przyklejane i przymocowywane za pomocą wkrętów do drewna. Taki sposób układania desek parkietowych z litego drewna jest najlepszy.

Deski parkietowe z litego drewna przyklejone i przykręcone do płyty OSB Zdj. Hermio Preikšto

Wybór kleju i gruntu zależy od podłoża. Np.: nieoszlifowana górna cześć płyty OSB przed klejeniem parkietu wymaga gruntowania. Aby uniknąć uszkodzenia desek parkietowych, nie należy używać klejów, w zawartości których jest woda.
Po zakończeniu klejenia desek podłogowych zalecane jest wchodzić na parkiet i ustawiać meble dopiero po 1-3 dobach, gdyż klej musi dobrze wyschnąć. Jeżeli po przyklejeniu desek parkietowych, muszą być one jeszcze szlifowane, robić to należy po upływie terminu wskazanego przez producenta kleju.

ASA.LT