Przygotowanie brukowej opaski wokół domu, nie należy do koniecznych elementów projektu. Może jednak znacząco poprawić estetykę i komfort użytkowania budynku.

Dlaczego warto ją wykonać?

Przede wszystkim zabezpieczy ona dolną partię elewacji przed zabrudzeniem (chodzi głównie o brud unoszony z ziemi przez padający deszcz). Będzie również stanowić estetyczne odcięcie domu od ogrodu. Aby jednak architekturę budynku uzupełnić, a nie zepsuć - należy dobrze przemyśleć projekt i odpowiednio dobrać kostkę. Dopóki mowa o kwestiach estetycznych - istotny będzie przede wszystkim kolor. Należy przy tym pamiętać, że opaska wokół domu nie jest najistotniejszym elementem całości, nie powinna więc zdominować otoczenia. Warto aby harmonizowała z elewacją, ale nie powinna się z nią zlewać, bo może to bardzo zepsuć proporcje budynku. Jeżeli nie mamy dużego doświadczenia w doborze kolorów i boimy się eksperymentów - „bezpieczniejszy" będzie kolor nieco ciemniejszy niż fasada domu. Dobrze jest również jeśli opaska nawiązuje materiałem i kolorem do pozostałych nawierzchni brukowanych.

To właściwie wszystkie kwestie estetyczne wymagające rozważenia. Pozostają równie istotne a nieco bardziej skomplikowane rozważania techniczne i użytkowe. Zacznijmy od tych ostatnich, kwestie techniczne zostawiając na koniec jako narzędzie pozwalające spełnić wymagania użytkowników.

Dodatkowa ścieżka

Podstawową funkcją opaski jest ochrona cokołu budynku. Nie jest to jednak jedyne możliwe zastosowanie. Opaska może służyć również jako pomocnicza komunikacja dookoła domu, a także jako miejsce oparcia drabiny lub rusztowania przy pracach konserwacyjnych elewacji czy też zwyczajnym myciu okien. Staje się to coraz bardziej istotne, ponieważ w związku z coraz szerszym stosowaniem wentylacji mechanicznej coraz częściej stosowane są również okna nieotwieralne, do których jedyny dostęp jest od zewnątrz budynku. Dość często również dostęp do kominów przewidziany jest po przystawieniu drabiny do okapu. Aby opaska brukowa mogła pełnić i te funkcje - nie może być zbyt wąska. Najczęściej stosowana o szerokości 40-60cm będzie zupełnie wystarczająca aby świetnie spełniać swoje podstawowe zadanie, nie sprawdzi się jednak w żadnym z pozostałych wymienionych. Aby względnie wygodnie po niej przejść, potrzebna będzie szerokość 80 - 90cm. Aby dwie osoby mogły się minąć - szerokość ta wzrasta do przynajmniej 120 a najlepiej 150cm. Należy pamiętać, że zlokalizowane przy samym murze zbyt wąskie przejście poza dyskomfortem użytkowników będzie wiązać się też ze znacznie intensywniejszym brudzeniem elewacji. Z tego samego powodu nie warto łączyć opaski z głównym ciągiem komunikacyjnym. Jeśli mamy wystarczającą ilość miejsca warto przewidzieć wąską opaskę i oddzielony pasem zieleni chodnik. Znacznie zwiększy to komfort użytkowania i ułatwi utrzymanie elewacji w czystości. Z kolei tam, gdzie utwardzona nawierzchnia ma również służyć ustawieniu drabiny - warto zastanowić się, na jaką wysokość chcemy za jej pomocą sięgnąć. Drabina malarska ustawiona równolegle do ściany nie zajmuje wiele miejsca, jednak jej stabilizator zwykle ma ok. 80cm szerokości. Rusztowania z reguły mieszczą się w zakresie 60 - 120cm. Największe jednak wyzwanie może stanowić najzwyklejsza drabina prosta - optymalny kąt jej ustawienia względem podłoża to ok. 75 stopni. Oznacza to, że na każde cztery metry wysokości podstawa drabiny powinna być oddalone o metr od punktu oparcia. Przy okapie wysuniętym o 80cm od lica muru na wysokości 4m powyżej poziomu terenu daje to podstawę drabiny odsuniętą od elewacji o 180cm. Robienie tak szerokiej opaski raczej mija się z celem, warto więc zastosować lokalne poszerzenie w miejscu gdzie na dachu zaczynają się stopnie kominiarskie. Pozwoli to uniknąć efektu „brukowanej pustyni" a jednocześnie zapewnić wszystkie wymagane funkcje. Warto wreszcie dostosować szerokość opaski do modułu wybranej kostki. Jeśli przykładowo zdecydowaliśmy się na kostkę Malta o wielkości 18,2x18,2cm - nie ma sensu wykonywać opaski o przykładowej szerokości 70cm, ponieważ oznacza to konieczność cięcia prawie wszystkich skrajnych elementów - a więc znaczny wzrost kosztu robocizny i ilości odpadów. Warto natomiast zdecydować się na opaskę szerokości 55cm (18,2x3), 73cm (18,2x4) lub 91cm (18,2x5). Dzięki temu ilość odpadów zostanie zredukowana prawie do zera (kostki będą układane w całości lub cięte na pół). Z tego samego powodu wybierając kostki o kształcie trapezu lub innym nierównoległościennym (na przykład Kreta) dobrze jest układać je wzdłuż elewacji budynku.

Jak układać opaskę brukową?

Wiemy już zatem jak ma wyglądać i jakie funkcje ma spełniać opaska brukowa. Pozostaje więc tylko pytanie jak ją wykonać poprawnie. Nie jest to szczególnie trudne, gdyż konstrukcyjnie nie różni się w zasadzie od innych nawierzchni brukowanych. Rozpoczynamy od korytowania (ważne aby usunąć cały humus, w tym wypadku jednak o tyle proste, że opaska mieści się z reguły w obrysie wykopu pod fundamenty), następnie podbudowa, podsypka wyrównująca i nawierzchnia z kostki. Jest jednak również kilka zasad dodatkowych. Przede wszystkim należy się upewnić, że poziom planowanej opaski na pewno jest niżej niż górna krawędź izolacji pionowej fundamentów. W przeciwnym wypadku grozi nam zawilgocenie ścian budynku. Ze względu na zaleganie śniegu dobrze jest, aby izolacja pionowa kończyła się przynajmniej 30cm powyżej poziomu opaski. Druga istotna sprawa to nachylenie. Powinno zapewniać odpływ wody od budynku. Dla uzyskania wystarczających parametrów spadek powinien wynosić 2%. Oznacza to 2cm obniżenia poziomu na 1m szerokości opaski. Ważne jest również aby górna krawędź krawężnika nie wystawała powyżej płaszczyzny kostki. Powinna być zlicowana z jej niższą krawędzią.

Opisy do ilustracji:

Schemat opaski brukowej (rys. Buszrem).
1. Zewnętrzna ściana budynku
2. Obrzeże opaski
3. Opaska brukowana
4. Grunt rodzimy
5. Pionowa izolacja przeciwwilgociowa budynku
6. Podsypka piaskowa
7. Podbudowa wyprofilowana ze spadkiem
8. Fundament budynku.

^{Źródło:Buszrem}