Uprawa fasoli nie sprawi większych trudności dla początkujących ogrodników, gdyż jest to jeden z najmniej wymagających rodzajów roślin. Dzielimy fasolę na dwa rodzaje: szparagową i łuskową. Szparagowa - używana jest zanim dojrzeją nasiona i wnętrze strączka nie ma twardej warstwy. Natomiast częścią użytkową fasoli łuskowej są ziarna (nasiona).

Właściwości odżywcze fasoli

Zielona masa zawiera 2, 72 proc. białka i 385 kalorii w jednym kilogramie.

Przygotowanie gleby

Do uprawiania fasoli nadaje się miejsce słoneczne i osłonięte od wiatru. Najlepiej nadaje się gleba próchnicza, piaszczysta albo gliniasta o neutralnym pH (5,0-6,8). Fasola najlepiej rośnie po kapuście, ziemniakach, ogórkach, pomidorach, trochę gorzej po marchwi, burakach, cebuli.

Gleba musi być przygotowana i nawożona na jesień, przekopana z kompostem - na jeden metr kwadratowy - 3-4 kg kompostu. Obornik w glebie powoduje intensywny wzrost samej zieleniny, dlatego najlepiej go nie używać albo używać przy uprawie roślin, które poprzedzają uprawę fasoli.

Wiosną gleba musi być niegłęboko przekopana i spulchniona. W miejscach bardziej wilgotnych albo z cienką warstwą żyznej gleby grządki na fasolę najlepiej zrobić wyżej, to pozytywnie wpływa na rozwój systemu korzeniowego, poprawia nagrzewalność gleby i przepuszczalność powietrza.

Nawożenie fasoli

Poza lekkim jesiennym nawożeniem gleby nawozami organicznymi należy też dodatkowo nawozić ją nawozami mineralnymi. Najważniejsze są nawozy fosforu i potasu, gdyż azotowe nawozy powodują wzrost guzowatych bakterii na korzeniach, natomiast tych wcześniej wymienionych nawozów nie wystarczy dla uzyskania dobrego urodzaju. Dlatego we wczesnym okresie wzrostu fasola powinna być lekko nawożona nawozem azotowym. Na jeden metr kwadratowy potrzeba - 20 gr. azotanu amonu, 40- 50 gr. superfosfatu, 15 g soli potasowej.

Nawozy mineralne powinny być dokładnie wymieszane z glebą, ponieważ bezpośredni kontakt z materiałem siewnym, hamuje albo całkowicie spowalnia wzrost fasoli. Przy braku potasu strączki fasoli są twardsze.

Wysiewanie fasoli

Fasolę wysiewa się w okresie zakwitania bzu, czyli gdzieś w drugiej połowie maja. Nasiona wykiełkują szybciej, jeżeli wcześniej będą moczone w ciepłej wodzie a następnie na zewnątrz osuszone. Nasiona należy zalać wodą o temperaturze około 60 stopni. Po 8 godzinach wodę zlać, a nasiona wyłożyć cienką warstwą na dworze, by wyschły.

W celu uzyskania większego i dłuższego w czasie urodzaju fasoli szparagowej, należy ją siać, co 10-15 dni, aż do połowy czerwca. Fasola jest rośliną ciepłolubną, wykiełkowuje przy temperaturze 10-12 stopni, sadzonki giną przy -1 stopnia, choć rośliny z dojrzałymi strączkami jesienią mogą wytrwać nawet przy temperaturze -4. Optymalna temperatura dla kwitnięcia i zawiązywania się owoców to 20-25 stopni, przy chłodniejszej pogodzie i większej wilgotności wzrost i dojrzewanie fasoli może się przedłużać.

Wysiewa się nasiona na otwartej powierzchni, na głębokości 3-5 centymetrów, w zależności od ciężkości gleby. Karłową fasolę sieje się pasmami. W jednym paśmie można zrobić dwa rzędy w 20 cm odstępach między nimi, a między pasmami należy zostawić odstęp 50-60 cm, między roślinami - 6-8 cm. Siejąc rzędami odstępy między nimi powinny wynosić około 35-40centymetrów.
Fasolę szparagową tyczną należy sadzić kępkami w dwóch rzędach, w szachowym porządku. Odstępy między kępkami 0,8-1 m. W kępkach po 5-6 sadzonych w koło, w odstępach 5 cm między nasionami.

Dystrybutorzy materiału siewnego wskazują optymalną odległość sadzenia dla każdej odmiany. Po wysianiu nasion dobrze jest lekko glebę przygnieść, by nasiona lepiej przyswoiły wilgotność gleby a także posypać kompostem między rzędami, by chronił wilgotność gleby i dodatkowo nawoził.

Uprawa fasoli

Uprawa fasoli - ciągłe spulchnianie ziemi między rzędami, usuwanie chwastów i nawożenie. Pierwszy raz ziemię należy spulchnić, jeżeli wokół i nad zasianą fasola utworzy się na powierzchni gleby skorupa, jeżeli natomiast już wykiełkowały nasiona, to tego robić nie można, gdyż można niechcąco uszkodzić jeszcze wiotką roślinę. Między rzędami pierwszy raz ziemię spulchniać można, gdy roślina osiągnie 6 centymetrów, drugi, kiedy wyrośnie pierwsza para listków.
Gdy gleba wyschnie, fasolę należy obkopać, pierwszy raz do dolnych listków, drugi - jeszcze o kilka centymetrów wyżej. Obkopywanie pomaga fasoli przetrwać w deszczowe i wietrzne dni.

Fasole nawozi się dwa razy. Pierwszy raz nawożenie odbywa się w momencie pojawienia się pierwszego listka. Nawozi się roztworem superfosfatu (15-20 gr.), 0,5 gr. azotanu amonu, soli potasowej (10-15 g) na jeden metr kwadratowy. Drugi raz nawozi się po upływie 3 tygodni, w momencie formowania się kwiatów. Nawozi się taką samą ilością superfosfatu i soli potasowej. O wiele bardziej efektywne jest nawożenie podlewając, czyli robiąc roztwór. Nawóz nie może trafić na liście; suchym nawozem posypuje się przy ziemi, nawóz w roztworze trzeba lać między rzędami. Po nawożeniu rośliny trzeba obficie podlać. Fasola nie jest wymagająca odnośnie wilgoci, ważniejsze dla niej jest ciepło. Podlewa się kilka razy w ciągu całego okresu uprawiania i wtedy, gdy jest gleba bardzo sucha.

Fasolę można uprawiać razem z ziemniakami, kapustą, pomidorami i ogórkami. Jeden rząd fasoli należy sadzić między 4-6 rzędami uprawianych roślin.

Zbiór fasoli

Fasolę szparagową zbierać należy sposobem wybiórczym, po 8-10 dniach od momentu uformowania się zalążków. Dojrzałe strączki muszą być kruche i łamliwe. Urodzaj zbiera się do 3-6 dni z rana, gdyż w upalne dni strączki szybko więdną. Konserwować należy w tym samym dniu, bo po kilku dniach będą zwiędniałe, poza tym tracą około 30-50 proc. witaminy C. W zależności od odmiany, urodzaj rozpoczyna się po 60-70 dniach od wykiełkowania.

Pierwszy urodzaj fasoli zwykłej następuje po 90-120 dniach od wykiełkowania. Krzewy fasoli ścina się przy ziemi, związuje po 10 krzewów i wiesza w ciemnym, dobrze przewiewnym miejscu. Gdy ziarna fasoli w strączkach wyschną, należy je wyłuszczyć i następnie jeszcze raz suszyć rozłożone cienką warstwą.

Odmiany fasoli

Według kształtu i sposobu wzrastania fasolę dzielimy na tyczne i karłowe, według stopnia włóknistości strąka na -szparagowe i łuskowe. Niektóre odmiany fasoli na łączeniu strączka mają pasek. Wybierając odmianę fasoli należy zwrócić uwagę na wielkość strączków, na to czy będą one konserwowane czy jedzone na świeżo, czy mają długo owocować czy dojrzewać w jednym czasie, należy też wziąć pod uwagę typ gleby i oświetlenie działki oraz możliwości doglądania.

Choroby i szkodniki fasoli

Antraknoza fasoli uszkadza wszystkie części fasoli, a szczególnie jeszcze nie dojrzałe strąki. Pierwsze plamy można zauważyć tuż po zawiązaniu się pierwszych ziaren. W miejscach mocno uszkodzonych przez chorobę formują się ciemno brązowe plamy z czerwoną otoczką. Choroba jest przekazywana poprzez nasiona i resztki roślin. Chorobę zwalcza się stosując odpowiednią praktykę rolniczą: niezbędny jest płodozmian, używanie tylko zdrowych nasion i spryskiwanie odpowiednimi środkami chorych roślin. W okresie kwitnięcia fasole szparagową nie należy spryskiwać. Pomaga też moczenie nasion w wodzie o temperaturze 60 stopni.

Bakterioza obwódkowa (choroba tłuszczowa) fasoli: na liściach, łodygach i strączkach pojawiają się tłuste plamy z jasną otoczką. W trakcie rozwoju choroby plamy się zwiększają, brązowieją i wysychają. Uszkodzone miejsca odpadają. Na strączkach zostają wklęsłe miejsca, ale w odróżnieniu od antraknozy nie są okrągłe. Ze strączków choroba trafia na nasiona, które tracą blask i robią się pomarszczone. Choroba jest przekazywana poprzez nasiona i resztki roślin w glebie. Zwalcza się tak samo jak i antraknozę.

Zgnilizna twardzikowa. Porażone części rośliny pokrywają się wodnistymi plamami, a następnie białym, watowatym nalotem, tworzą się czarne, gładkie miejsca o różnych kształtach. W zwalczaniu choroby pomaga płodozmian, używanie nawozów potasowych i fosforowych, używanie zdrowych nasion i sadzenie w większych odstępach, co pozwala na lepszy przepływ powietrza.

Szara zgnilizna. Porażone miejsca robią się szare i miękkie. Następnie porażone miejsce pokrywa się szara pleśnią z małymi, drobnymi zmianami. Zwalczanie odbywa się takim samym sposobem jak i zgnilizny twardzikowej.

Strąkowiec fasolowy. Szaro-brązowe owady o długości 3 mm. Larwy rozwijają się w wygryzionych otworach nasion. W nasionach widać jasne kropki, z których później wyjdą dojrzałe owady. Boją się zimna, dlatego zalecane jest przechowywać fasolę w pomieszczeniach o temperaturze 10 stopni, a przed użyciem fasolę namoczyć w wodzie o temperaturze 60 stopni.

Mięczaki są szczególnie niebezpieczne w pierwszych tygodniach po wykiełkowaniu roślin. Odżywiają się w nocy i czasem potrafią zjeść prawie całą roślinę. W dzień chowają się po ziemią. Pomocnym jest dokładne i uważne spulchnianie gleby.

Odmiany fasoli

Karłowa fasola łuskana

Karłowata fasola szparagowa

Odmiany tycznej fasoli szparagowej

Fasola

Najnowsze odmiany

KARŁOWA OGRODOWA FASOLA DULCINA

Średnio wczesna, bardzo urodzajna odmiana fasoli szparagowej. Roślina wyrasta do 45-50 cm wysokości. Strączki mają około 16 cm długości, zielone, 1,7 cm szerokości, płaskie, mięsiste.

Sadzona bezpośrednio do gleby w drugiej połowie maja, kiedy ustąpią przymrozki. Posiane za wcześnie w zimnej i wilgotnej glebie gniją.

Nadają się do konserwowania, mrożenia czy spożywania na świeżo.

Odporna na wirus mozaiki zwykłej fasoli.
1 gr. - 1-3 nasiona

OGRODOWA TYCZNA FASOLA BLAUHILDE

Jest to wysoko rosnąca odmiana fasoli szparagowej, odporna na bakteriozę obwódkową. Sadzona bezpośrednio do gleby w drugiej połowie maja, po ustąpieniu przymrozków.

Optymalna temperatura wzrostu +25 stopni.

Rośliny potrzebują podpórek.

Odmiana średnio - wczesna.

Strączki są w kolorze fioletowym, w czasie obróbki termicznej przybierają kolor zielony.

Nadaje się do spożywania na świeżo i konserwowania. Z fasoli tej przyżądza się przystawki, gotuje zupy oraz konserwuje.
Przepisy

Zupa mięsna z fasolą.


Potrzebne składniki:

• 300 gr. fasoli
• 50 gr. boczku
• 200 gr. mielonego mięsa wołowego
• 100 gr. żeberek
• 50 gr. wędzonego boczku
• 150 gr. marchwi
• 100 gr. cebuli
• 2 gr. pieprzu kajeńskiego
• 300 gr. ziemniaków
• 50 gr. oleju
• 20 gr. czosnku
• sól, pieprz, majeranek

Przygotowanie. Fasolę namoczyć w wodzie na 16 h, a następnie w tym samym garnku i wodzie fasolę należy ugotować. W patelni, na oleju, zasmażyć należy cebulę, pokrajaną w kostkę, wędzony boczek i mielone mięso. Następnie wszystko wkładamy do garnka z fasolą: starta marchew, pokrajane w kostkę ziemniaki, żeberka, rozdrobniony czosnek, pieprz, majeranek, pieprz kajeński i gotujemy około 30-40 min, dopiero wtedy dodajemy sól i zagotowujemy (sól należy dodawać na samym końcu, by mięso nie było twarde).

Fasola konserwowa

Zalewa 1l: łyżka soli, 4 łyżeczki cukru, pół szklanki 9 proc. octu. Przyprawy - koperek, pieprz, liście laurowe.
Umytą i oczyszczona fasolę kilka minut należy pogotować w wodzie i ostudzić. Następnie pogotować około10-15 min w zalewie (w zależności od dojrzałości fasoli młodą - krócej, starszą - dłużej). Proporcje fasoli i zalewy są 60/40.
Ułożoną w słoikach fasolę szparagową należy ostatecznie zalać zalewą i zamknąć słoiki.