Już od kilku dobrych lat każdej zimy powraca niewygodny temat smogu w polskich miastach. Powody do niepokoju biorą się z powietrza (w sensie dosłownym). Jak wynika z ostatnich badań Europejskiej Agencji Środowiska, w pierwszej dziesiątce najbardziej zanieczyszczonych miast na starym kontynencie plasuje się aż sześć polskich miejscowości. Jak podkreślają eksperci, problem jest złożony, a żeby go rozwiązać, należy... zacząć od początku. To jest od prawidłowej izolacji budynków.

Należy postawić sprawę jasno: smog zabija. I to skutecznie, gdyż wymienia się go dziś jako jedną z najczęstszych nienaturalnych przyczyn zgonów w Polsce. Szczególnie narażeni na negatywny wpływ smogu są alergicy, osoby starsze oraz dzieci. Aby uzmysłowić sobie skalę problemu, najlepiej sięgnąć do oficjalnych statystyk. Jak wynika z szacunków Europejskiej Agencji Środowiska, narażenie na pył PM2,5 przyczyniło się w 2013 roku do śmierci niemal 48,3 tys. Polaków[1]. Dla porównania, według danych Komendy Głównej Policji, w wypadkach drogowych w 2016 roku zginęło nieco ponad 3 tys. osób[2].

Zanieczyszczone powietrze zwiększa ryzyko chorób układu krwionośnego i oddechowego. Oczywiście, same schorzenia mogą mieć zróżnicowane podłoże patologiczne. Lekarze nie mają jednak złudzeń. W styczniu zeszłego roku, kiedy odnotowano alarmowe poziomy smogu, z powodu zaostrzenia astmy i przewlekłej obturacyjnej choroby płuc Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie przyjął dwa razy więcej pacjentów, niż w analogicznym okresie w roku ubiegłym, o 30% wzrosła zaś liczba przypadków migotania przedsionków serca[3]. Analizując dane dla swojego województwa za okres 2006-2014, lekarze ze Śląskiego Centrum Chorób Serca wyliczyli z kolei, że alarmowe poziomy dwutlenku azotu w powietrzu szły w parze ze wzrostem liczby zawałów serca rosła średnio o 12% i zatorów płucnych o 18%[4].

Mądra eksploatacja budynków tkwi w głowach inwestorów

Skąd bierze się smog? W sensie fizycznym zjawisko powstaje na skutek silnego zanieczyszczania powietrza tlenkami siarki, azotu i cząsteczkami PM2,5 i PM10, które w warunkach braku wiatru oraz wysokiego ciśnienia atmosferycznego utrzymują się blisko powierzchni ziemi. Prawdziwe zagrożenie stanowią instalacje starego typu. W tzw. „kopciuchach", czyli piecach i kotłach górnego spalania, da się spalić praktycznie wszystko, co się do nich wrzuci. A ta droga prowadzi donikąd.

Jak podkreślają eksperci, w Polsce wciąż jeszcze pokutujemy za przestarzałe budownictwo. Nie do końca precyzyjnych, acz wymiernych danych dostarcza ostatni Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań, z którego wynika, że w 2011 roku prawie 60% obiektów mieszkalnych w naszym kraju liczyło ponad 30 lat, a blisko jedna czwarta powstała w latach 1945-1970[5]. Swoją „cegiełkę" do tego obrazu dokładają kotły i piece na paliwa stałe, które znajdują się w wielu polskich domach.

Stare, energochłonne, projektowane według nieaktualnych standardów budynki wpływają negatywnie na jakość powietrza, którym oddychamy. Jak podkreśla Adam Buszko, ekspert firmy Paroc produkującej izolacje budowlane, mądra eksploatacja budynków tkwi jednak nie tyle w wydajnych instalacjach grzewczych, co przede wszystkim w głowach inwestorów.

Najtańsza energia to ta, którą zaoszczędzimy. Ta prosta zasada odnosi się bez wyjątku do wszystkich budynków ogrzewanych, zarówno tych dużych, jak i małych. Kluczem do energooszczędności jest więc optymalna kolejność działań. Lepiej najpierw ograniczyć zużycie ciepła, a dopiero potem myśleć o tym, w jaki sposób je pozyskamy.

Termomodernizacja domu, czyli jak poskromić smog

Zależność jest dość prosta: jeśli zadbamy o właściwe ocieplenie domu, to żeby utrzymać w środku optymalną temperaturę, spalimy mniej paliwa, a co za tym idzie - zredukujemy poziom emisji, a przy okazji wydamy nieco mniej pieniędzy. Tyle teorii. Jak wygląda praktyka? Zdaniem Adama Buszko, jeśli chodzi o standard energetyczny budynków, niestety wciąż jeszcze mamy sporo do nadrobienia.

Aktualnie w Polsce mamy około 5 mln domów jednorodzinnych, w których mieszka ponad połowa naszego społeczeństwa. 70% tych budynków, a więc blisko 3,5 mln, to obiekty całkowicie nieocieplone bądź ocieplone zdecydowanie zbyt cienkimi warstwami izolacji. Inwestycja w ich termomodernizację na optymalnym, możliwym do zrealizowania poziome zapewniłaby roczne oszczędności surowców w postaci niemal 1 mld m³ gazu i przeszło 1,6 mln ton węgla.

Właściwe ocieplenie domów nowych, jak też termomodernizacja budynków starych, to klucz to zmniejszenia strat energii, a co za tym idzie - ilości zanieczyszczeń emitowanych w wyniku spalania paliw kopalnianych. Jest to oczywiście inwestycja, i jak każda, wymaga ona poczynienia pewnych nakładów początkowych, które powinny się zwrócić w określonym czasie. Jak podkreśla ekspert firmy Paroc, do tej kwestii należy podejść w sposób racjonalny, uzasadniony ekonomicznie.

Docieplenie niedużego domu o powierzchni do 120 metrów kwadratowych wełną kamienną o grubości 25 cm dla ścian zewnętrznych i 35 cm na dachu to jednorazowy koszt nieprzekraczający kilku procent wartości nieruchomości. Uzyskane oszczędności przeważnie oznaczają zwrot nakładów po około 7 latach, w trakcie których zużyjemy mniej energii, wyprodukujemy mniej spalin i wydamy mniej pieniędzy na ogrzewanie.

Podziękuje Ci Twój portfel i Twoje płuca

Inwestycja w optymalne docieplenie domu zwraca się w dwójnasób. Po pierwsze, w ten sposób zatroszczymy się o nasze zdrowie i komfort, unikając niepotrzebnego trucia powietrza i zyskując więcej ciepła zimą. Po drugie, ulgę odczuje też nasz portfel, co zauważymy głównie na niższych rachunkach za ogrzewanie. Termomodernizacja domu to coś, co z pewnością warto więc rozważyć.

^{Źródło:Paroc}