Najważniejszy okres pielęgnacji truskawek rozpoczyna się tuż po zbiorach, od niego też zależy urodzaj truskawek w przyszłym sezonie. W okresie dojrzewania truskawek krzak rośliny prawie nie rośnie.

Po zbiorze truskawek zaczynają intensywnie rosnąć nowe liście, rozłogi i korzenie. Krzaki truskawek intensywnie rosną od połowy lipca do końca sierpnia. Po czym wzrost spowalnia i zaczyna się dyferencjacja pąków kwiatowych, która trwa aż do końca okresu wegetacyjnego oraz następną wiosną. Tuż po zbiorze urodzaju (w pierwszej i drugiej połowie lipca) należy spulchnić glebę między rzędami, wyplewić chwasty i opryskać krzaki herbicydami, chronić truskawki od szkodników i chorób, dodatkowo nawozić i podlewać. Późniejsza stymulacja roślin wpływa na to, że zostaje mniej czasu na dyferencjację paków kwiatowych i urodzaj w następnym roku będzie mniejszy.
Po zbiorze urodzaju krzaczki truskawek muszą wyhodować nowe liście, starych natomiast nie należy ścinać. Liście ścinać należy tylko w chorych, zaatakowanych szkodnikami i chwastami krzakach. Ścinanie liści powinno odbywać się tuż po zebraniu plonu, nie niżej niż 5 cm nad ziemią. Wszystkie inne prace pielęgnacyjne truskawek są wykonywane po ścięciu liści.

Niszczenie chwastów

Chwasty niszczy się przy pomocy spulchniania gleby między rzędami, plewiąc, spryskując herbicydami i nawożąc glebę.

Między rzędami często jest dużo chwastów, rozłogów oraz pozostałości słomianego nawozu. Po zbiorze truskawek należy spulchnić glebę między rzędami, po czym całą masę przekopać albo frezować przy pomocy motobloku albo mini traktora z frezami. W przypadku, gdy nawożono cienką warstwą słomy i chwastów nie jest dużo, międzyrzędzia można spulchniać kultywatorem o rzadkich zębach (by słoma prześliznęła się między nimi i równomiernie rozłożyła między rzędami.
Jeżeli natomiast przeważają wieloletnie, głęboko zakorzenione chwasty, należy używać redlic talerzowych, które wycinają chwasty. Tuż po zbiorze urodzaju i późną jesienią można obrobić glebę głębiej (8-12 cm). Później międzyrzędzia obrabia się płyciej (5cm), by nie zostały uszkodzone rosnące korzenie truskawek.

Na młodych plantacjach truskawek posadzonych jesienią albo wiosną w lipcu i sierpniu bardzo intensywnie rosną wąsy, dlatego bardzo ważnym jest przy obrabianiu międzyrzędzi skierowanie wąsów w kierunku rzędów, by jak najszybciej ukształtowały się zagęszczenia pasma truskawek o pożądanej szerokości. W następnym roku będą owocowały nie tylko posadzone krzaczki truskawek ale i zakorzenione rozłogi.
W przypadku przykrywania truskawek na zimę słomą (wiosną jest ściągana do międzyrzędzi) albo sadzenia truskawek w glebie przykrytej folią - chwasty i wąsy są usuwane nie poprzez uprawianie gleby, ale poprzez kontaktowe natryskiwanie herbicydów reglon turbo od 1,5 do 3 l/ha.

Herbicydy dla truskawek

Do niszczenia chwastów na plantacjach truskawkowych używa się herbicydów Betanal Progres AM, Fokus Ultra, Fusilade Super, Goltix, Lontrel, Zellek-Super.
Betanal Progres AM działa poprzez liście oraz glebę.

• Podatne chwasty: jednoroczne jednoliścienne - wiechlina roczna, miotła zbożowa, włośnica zielona, chwastnica jednostronna; jednoroczne dwulistne - komosa biała, gorczyca polna, dzika rzodkiew, łoboda, tasznik pospolity, chaber bławatek, dymnica lekarska, poziewnik szorstki, żółtlica drobnokwiatowa, jasnota, niezapominajka, przytulia czepna, mak, rdest powojowy, starzec zwyczajny, psianka czarna, sporek polny, gwiazdnica pospolita, tobołki polne, przetacznik, fiołek polny.

Goltix - glebowy i systemowy herbicyd. Do roślin trafia poprzez liście i korzenie.
• Podatne chwasty: jednoroczne jednoliścienne - wiechlina roczna; jednoroczne dwulistne - komosa biała, tasznik pospolity, chaber bławatek, żółtlica drobnokwiatowa, rumianek, niezapominajka, starzec zwyczajny, psianka czarna, gwiazdnica pospolita, tobołki polne, pokrzywa żegawka, wyka, bratek, złocień polny.
• Średnio podatne: gorczyca polna, dzika rzodkiew, poziewnik szorstki, dymnica lekarska, jasnota, rdest, przetacznik.
• Odporne: przytulia czepna, owies głuchy i wszystkie chwasty wieloletnie

Fusilade Super - systemowy herbicyd działający selektywnie, do rośliny trafia tylko poprzez liście. Chwasty przestają rosnąć stają się rude giną po upływie 10-20 dni.
• Podatne chwasty: jednoroczne jednoliścienne - owies głuchy, miotła zbożowa, włośnica zielona, stokłosa, chwastnica jednostronna, palusznik, życica trwała; wieloletnie jednoliścienne - perz właściwy, mietlica rozłogowa;
• Odporne: wiechlina roczna.

Zellek-Super - herbicyd systemowy, do roślin trafia wyłącznie poprzez liście.
• Podatne chwasty: jednoroczne jednoliścienne - chwastnica jednostronna, wiechlina roczna, włośnica zielona, owies głuchy, stokłosa; wieloletnie jednoliścienne - perz właściwy.

Lontrel - herbicyd systemowy, do roślin trafia poprzez liście i korzenie. Sam lontrel niszczy niewiele rodzajów chwastów, dlatego lepiej jest go mieszać z innymi herbicydami.
• Podatne chwasty: jednoroczne jednoliścienne - rumianek, rdest, chaber bławatek, starzec zwyczajny, wyka, łoczyga pospolita, żółtlica drobnokwiatowa, psianka czarna, rumian polny, wieloletnie dwuliścienne - ostrożeń polny, mlecz polny, podbiał pospolity, bylica pospolita, przywrotnik, marchew zwyczajna, krwawnik pospolity.

Spryskiwanie truskawek herbicydami

Betanal Progres AM działa na młode kiełkujące chwasty jednoroczne. Dlatego po zbiorze truskawek należy koniecznie wyplewić wszystkie chwasty, spulchnić międzyrzędzia i dopiero potem, jak wykiełkują nowe chwasty, spryskiwać tym herbicydem. Goltix działa bardziej jak glebowy herbicyd, dlatego jest stosowany tuż po wyplewieniu chwastów i spulchnieniu międzyrzędzi, zanim chwasty osiągną stadium liścieni. Resztą opisanych herbicydów spryskuje się rosnące chwasty. Natomiast większość z nich dobrze niszczy młode intensywnie rosnące chwasty a po zbiorze truskawek zazwyczaj większość chwastów jest już mocno dojrzała.

Na zachwaszczonych plantacjach truskawek zaleca się na początku skosić liście truskawek razem z chwastami a herbicydami spryskiwać dopiero wtedy, gdy zaczną rosnąć nowe chwasty wieloletnie. Goltix należy stosować na wilgotnej glebie, natomiast inne herbicydy wtedy, gdy liście truskawek są suche. W słoneczne dni herbicydami najlepiej spryskiwać rośliny wieczorem. Poza tym truskawki różnych odmian są też podatne herbicydom. Goltiks działa na El¬san¬tę, Betanal Progres AM - Ho¬ne¬y¬oe, Kent, Bo¬go¬ta i Pol¬kę. Przed spryskiwaniem herbicydami dużych plantacji truskawek należy na początku sprawdzić reakcję truskawek i herbicydów. Nie należy stosować herbicydów i nawozów jednocześnie. Najczęściej stosowana norma herbicydów to 300l/ha
Ze względów ekonomicznych stosowanie herbicydów opłaca się. Po spryskaniu truskawek herbicydami koszt owoców truskawki w porównaniu z nie spryskiwanymi truskawkami zmniejsza się od 4 do 16 proc. a plewienie truskawek w ciągu okresu wegetacyjnego odbywa się trzy razy.

Nawożenie

Owocującą plantację truskawek nawozi się nawozami azotanowymi tuż po zebraniu plonu, wysypuje się około 30-40kg/ha azotu. Niewystarczająco nawożone pole truskawek nawozami potasowymi i fosforowymi przed sadzeniem truskawek, ponownie powinno być nawożone w pierwszych dwóch latach, tuż po zebraniu plonu. Posypuje się je około 30-60 kg/ha nawozu P2O5 oraz około 50-80 kg/ha nawozu K2O.

Dokładne zapotrzebowanie gleby na nawozy ustala się przy analizowaniu i badaniu chemicznym gleby oraz liści truskawek.

Truskawki zaleca się nawozić droższymi ale bezchlorowymi nawozami potasowymi - siarczanem potasu albo magnezją potasu. Szczególnie nadają się nawozy kompleksowe z mikroelementami: Ke¬mi¬ra Crop¬ca¬re (NPK 10-10-20+mik¬ro¬ele¬men¬ty), Hyd¬ro¬com¬plex (NPK 12-11-18+mik¬ro¬ele¬men¬ty).W nieprzychylnych warunkach wegetacyjnych (ze względy na brak albo nadmiar wilgoci) rozwój i wzrost truskawek wspomagać należy spryskując liście nawozami kompleksowymi. Dodatkowo (2-3 razy) należy nawozić liście 0,5 proc. roztworem nutrifolu (NPK 8-11-35+mik¬ro¬ele¬men¬ty), 0,7 proc. Ke¬mi¬ra Fer¬ti¬ca¬re (NPK 7-27-25 + mik¬ro¬ele¬men¬ty), 0,5 proc. kris¬ta¬lo¬nu (NPK 19-6-20+mik¬ro¬ele¬men¬ty), 0,5 proc. saletry wapniowej. W glebach alkalicznych przy zaburzeniach wchłaniania żelaza, truskawki należy spryskiwać 0,1 proc. roztworem żelaza - chelatem co siedem dni.
Po zebraniu plonów truskawki należy podlewać 1-2 razy, podtrzymując 70proc. wilgotność.

Ochrona przed chorobami i szkodnikami

Większość patogenów chorób grzybiczych oraz plamistości liści zimuje w glebie oraz w resztkach chorych roślin. Szara pleśń zimuje na przekształconych w mumię chorych owocach, tak samo na innych, uszkodzonych chorobą częściach roślin. Może też pomyślnie przezimować w glebie. Najbardziej rozpowszechnioną chorobą liści truskawek jest septorioza liści. Jej grzybnia zimuje w uszkodzonych liściach. Grzybnie czerwonej plamistości oraz konidii zimują na wyschniętych albo zielonych liściach.

Po zebraniu plonu w celu ochrony przed chorobami takimi jak septorioza, czerwona plamistość liści, szara pleśń i inne choroby korzeniowe spryskuje się euparenem (3,0-3,5 kg/ha), w celu ochrony przed szkodnikami dodatkowo dodaje się fastach (0,2 l/ha, nie zabija roztoczy), na dużych obszarach, na których rozmnażane są truskawki, używa się preparatu karate (0,5 l/ha, zabija roztocza). W wielu krajach przeciwko mączniakowi używa się nemrod (2,5 kg/ha), topaz (0,5 kg/ha), topsin M (2 kg/ha). Preparaty te stosuje się 1-2 razy po zbiorze plonów.
W celu ochrony przed chorobami wirusowymi należy niszczyć owady, które są nosicielami chorób, plewić oraz usuwać pędy. Większość szkodników zimuje pod opadniętymi liśćmi, resztkami roślin albo w górnej warstwie gleby. Jeżeli w okresie wegetacyjnym było sporo szkodników, należy po zbiorze owoców spryskać krzaki insektycydami. Przeciwko pędziorkom chmielowcom oraz roztoczom truskawkowym używa się akarycydów spryskując krzaki po zbiorze owoców, poza tym rozmnażaniu się roztoczy zapobiega fungicyd euparen. W ochronie przed szarą pleśnią i innymi chorobami zaleca się spryskiwać truskawki roztworem 1000-1500 l/ha. Jeżeli szkodników i chorych roślin jest dużo, należy dokonać oprysku pestycydami dwukrotnie.

Dr. Nobertas USELIS,
Kierownik oddziału technologii ogrodniczych Litewskiego instytutu ogrodnictwa.
Dr. Alma Valiuškaitė, Specjalista od ochrony roślin Litewskiego instytutu ogrodnictwa.