Pietruszka (łac. petroselínum, ang. parsley, ros. петрушка).

Pietruszka pochodzi z regionu Morza Śródziemnego, nazwa łacińska oznacza „rosnąca na skale". Obecnie jest to jedna z najpopularniejszych roślin przyprawowych. Jest używana w kulinarii, medycynie i przemyśle kosmetycznym.

Ma szerokie zastosowanie ze względu na świetny smak i zapach, jak również zawarty w niej olej eteryczny, wspomagający trawienie i poprawiający apetyt. Pietruszka jest szczególnie bogata w witaminę C (pięć razy więcej niż w cytrynach i pomarańczach), B1, B2, K, PP oraz składniki mineralne: potas, magnez, wapń i fosfor. 50 gramów pietruszki zawiera odpowiednią dzienną dawkę witaminy C i karotenu.

Sadzenie pietruszki

Występują dwie odmiany pietruszki: naciowa i korzeniowa. W pietruszce korzeniowej używa się korzenia i liści a w naciowej - tylko liści. Pietruszka jest rośliną dwuletnią, w pierwszym roku tworzy przyziemną rozetę liści oraz spichrzowy korzeń podobny do marchwi. W drugim roku wzrostu roślina wytwarza kwiaty.

Pietruszka lubi pulchną gliniasto-piaszczystą glebę oraz dużo organicznych nawozów. Nie zaleca się sadzić jej po roślinach baldaszkowatych (marchwi, koprze, kolendrze, kminie). Niebezpieczeństwo dla pietruszki korzennej stwarzają nicienie, szczególnie, jeżeli wcześniej rosły w tym miejscu cebula, pory, selery. Mniejsze zagrożenie nicieniami jest w przypadku sadzenia pietruszki po ziemniakach, burakach, kapuście. Przed pietruszką mogą być sadzone kwiecista i kolorowa kapusta, wczesne ziemniaki, ogórki i buraki pastewne.

Za pierwszym razem ziemię zaleca się głęboko przekopać i usunąć korzenie chwastów jesienią. Przekopując należy też ziemię nawozić 3-5 kg kompostu albo obornika na 1 metr kw. Zaleca się taż dodać superfosfat (20-30 g/m.kw) i chlorek potasu (10-15 g/m/kw). Wiosną ziemię należy obrabiać w dzień a siejąc, dodatkowo dodać jeszcze 15-20 g/m.kw azotanu amonu, 40-50 g/m.kw superfosfatu oraz 20-30 g/m.kw chlorku potasu.

Pietruszka najlepiej rośnie na otwartej przestrzeni. Wysiewać ją najlepiej jesienią (w październiku i listopadzie) na głębokość 3 cm (suche nasiona) a wiosną - pod koniec kwietnia. Gleba powinna być taka, by na jej powierzchni nie tworzyła się twarda skorupa. Po zasianiu nasiona należy zasypać cienką warstwą torfu albo kompostu. W celu szybszego wykiełkowania można je przykryć folią. Sadzonki są odporne na mróz, wytrzymują nawet temperaturę -9 ° C. Odstępy między rzędami powinny wynosić 60-70 cm a odstępy między roślinami 2-4 cm. Wcześniejszy urodzaj można uzyskać wysadzają na zewnątrz już wyhodowane sadzonki. W takim przypadku wysiewać nasiona w skrzyniach albo donicach należy już w lutym.

Uprawa pietruszki

Pietruszka dobrze rośnie też zimnym latem, optymalną temperaturą wzrostu jest 20 stopni. Pietruszka lubi umiarkowane podlewanie, jeżeli jest za mokro może zacząć gnić. Jest to roślina wymagająca trochę uwagi, należy stale wokół niej pielić i przerzedzać, kiedy trochę podroście (mają 1-2 liski). Zalecane są dwa przerzedzania, gdyż w ciut późniejszym okresie wyrastają późniejsze kiełki. Należy też ciągle spulchniać glebę i dodatkowo nawozić.

W celu uzyskania bardziej miękkich listków pietruszki zaleca się ich przycinanie. Zazwyczaj pierwszy raz przycina się roślinę, gdy ma 15-20 cm wzrostu, zostawiając 4-5 cm łodyżki. Zaleca się dodatkowo nawozić 50-80 g/m.kw. azotanem amonu, 80-100 g/m kw. chlorkiem potasu, 50-80 g/m kw. superfosfatu. Przycinać należy kilka razy do roku. Nie powinno się nawozić pietruszki miesiąc albo półtorej przed wykopywaniem korzeni.

Jeżeli nie ma suszy, podlewać pietruszkę należy 5 razy w ciągu całego sezonu. Podlewa się ciepłą wodą, najlepiej wczesnym rankiem albo pod wieczór. Po podlaniu dobrze jest spulchnić wokół ziemię.

Pietruszka ma właściwości kumulowania azotanów ze stosowanych nawozów, dlatego nawozić ją nawozami azotanowymi należy w małych ilościach, więcej można nawozić potasem i fosforem.

Przygotowanie pietruszki

Jak już wcześniej zostało wspomniane, pietruszkę można ścinać, gdy osiągnie 15-20 cm. W celu dłuższego przechowywania liście i korzeń pietruszki można suszyć, mrozić i konserwować.
Do suszenia pietruszka musi być ścinana, kiedy jest sucha. Następnie musi być umyta i osuszona na papierze albo płótnie a dopiero wtedy drobno pokrajana i ułożona na desce i umiejscowiona w dobrze wentylowanym pomieszczeniu. Po wysuszeniu należy ją przechowywać w szklanych pojemnikach, w ciemnym miejscu. W celu zamrożenia należy pietruszkę drobno pokrajać, włożyć do plastikowych pojemników a następnie do zamrażarki. Następnie dobrze jest ją wyjąć i pognieść, by się pokruszyła i oddzieliła, i ponownie włożyć do zamrażarki.

Konserwując pietruszkę należy ją drobno posiekać albo zmielić, wymieszać z solą i przełożyć do szklanych pojemników, przechowywać w piwnicy albo lodówce.

Korzenie pietruszki przechowują się tak, jak i marchew. Można też je pokrajane suszyć, mrozić i konserwować.

Pietruszka w medycynie ludowej

Karoten zawarty w pietruszce pomaga w przywracaniu funkcji oczu po różnych schorzeniach. Zaleca się dobrze umyty korzeń pietruszki pokrajać i zalać wrzątkiem. Pić taki wywar należy 2-3 razy dziennie przed posiłkiem. Używany też jest w robieniu kompresów i do płukania oczu.
Przy zapaleniu żołądka zaleca się pić sok z liści pietruszki 5 razy dziennie po 10ml przed posiłkiem. Wywarem z pietruszki leczyć też można dziąsła.

Pietruszka niweluje też zapach cebuli i czosnku. W celu zniwelowania zapachu w jamie ustnej powstałego po spożyciu czosnku czy cebuli należy wziąć do ust kilka listków albo plasterek korzenia pietruszki i chwile porzuć.

Pietruszka stosowana jest też w kosmetologii, używa się jej do tonizowania skóry, szczególnie pod oczami. Używa się jej do produkcji kremów i żelów pod oczy oraz maseczek.

Odmiany pietruszki

PIETRUSZKA NACIOWA "ASTRA"
Petroselinum crispum (Miller) Nyman ex A. W. Hill
Pietruszka naciowa. Wegetacja trwa 80-90 dni (zbiór - wiosna/lato) i 150-180 dni (zbiór - jesień). Najlepiej rośnie w glebie piaszczysto gliniastej. Liście bujne, ciemnozielone, kędzierzawe. Nać pietruszki można mrozić i suszyć. Zawiera dużo witamin i składników mineralnych. W liściach zawarte olejki eteryczne wzbogacają smak potraw. 600szt./g
Siew III- IV
Rozstawa 20 x 5 cm
Zbiór VI-X

PIETRUSZKA NACIOWA "FESTIVAL 68"
Petroselinum crispum (Miller) Nyman ex A. W. Hill
Średnio wczesna odmiana pietruszki naciowej. Odmiana o liściach gładkich, ciemno zielonych i bardzo aromatycznych. Odmiana ta ceniona jest nie tylko ze względu na bardzo aromatyczne liście, ale też i korzenie. Uprawiana na zbiór wiosenny/letni oraz jesienny. Na zbiór wczesny wysiewa się jesienią a na późniejszy - w maju. Dobrze rośnie w lekkich piaszczystych albo wilgotnych piaszczysto-gliniastych glebach. 600szt./g

SĖJAMOSIOS PETRAŽOLĖS "PLAIN LEAVED"
Petroselinum crispum (Miller) Nyman ex A. W. Hill
Średnio wczesna odmiana pietruszki naciowej. Odmiana o liściach gładkich, bujnych i ciemnozielonych. Uprawiana na zbiór wiosenny/letni oraz jesienny. Na zbiór wczesny wysiewa się jesienią albo wczesną wiosną a na późniejszy - w maju. Młode sadzonki są odporne na nieduże mrozy. Liście pietruszki można mrozić i suszyć. Zawierają dużo witamin i składników mineralnych. W liściach zawarte olejki eteryczne wzbogacają smak potraw. 600szt./g
Siew na zewnątrz IV
Rozstawa 20 x 5 cm
Zbiór VI-X

PIETRUSZKA KORZENIOWA "ALBA"
Petroselinum crispum (Miller) Nyman ex A. W. Hill
Średnio późna odmiana pietruszki korzeniowej. Wegetacja trwa 175-195 dni. Korzeń wyrasta do 15-18 cm, miąższ kremowo-biały o przyjemnym aromacie. Do konsumpcji nadają się też i liście. Przeznaczone do spożywania na świeżo, nadają się do przetwórstwa i długotrwałego przechowywania. Na zbiór wczesny wysiewa się z jesieni, pod przykryciem może przetrwać całą zimę. Najlepiej rośnie w lekkich, piaszczystych albo wilgotnych piaszczysto-gliniastych glebach. 600szt./g
Siew na zewnątrz IV-V
Rozstawa 25 x 5
Zbiór VI-X

Nowe odmiany

PIETRUSZKA NACIOWA FELICIA
Średnio wczesna odmiana pietruszki naciowej o gładkich, aromatycznych i ciemnozielonych liściach. Odporna na żółknięcie i choroby grzybicze. Łodygi twarde, nadaje się do wiązania w pęczki. Ścięta szybko odrasta. Liście używane do przyprawiania potraw można suszyć, mrozić albo spożywać świeże. Liście są też używane do leczniczych herbat. Nasiona wysiewa się na głębokości 1-1,5 cm, kiełkują w ciągu 15-20 dni. Po wyrośnięciu 2-3 listków pietruszkę należy przerzedzać, nawozić, spulchniać glebę, pielić i podlewać. W celu uzyskania wczesnego urodzaju, wysiewać należy jesienią albo wczesną wiosną, a na późniejszy zbiór wysiewa się w maju. Najlepiej rośnie w lekkich piaszczystych albo wilgotnych piaszczysto-gliniastych glebach. Nie należy wysiewać pietruszki w miejscu, gdzie przed rokiem rosły marchew albo seler. Najlepiej dla pietruszki jest, gdy przed nią rosną ogórki i pomidory. Nadaje się do uprawiania w doniczkach. Lepiej rośnie w słonecznym miejscu, rosnąc w cieniu jest mniej aromatyczna. Listki pietruszki można zrywać nawet przy -5 оC, takie mrozy dla pietruszki nie są straszne.
2 g- około 1000-2000 nasion.
Dla powierzchni 2-3m2 powinno wystarczyć 2 g nasion. Na urodzaj ma wpływ gęstość siewu.

PIETRUSZKA NACIOWA GIGANTE D'ITALIA
Odmiana Pietuszki o gładkich liściach. Zbiór po upływie 70-75 dniach. Najlepiej rośnie w lekkich piaszczystych albo wilgotnych piaszczysto-gliniastych glebach.
Liście- aromatyczne, ciemnozielone. Służy, jako przyprawa do potraw.
1 g - około 500-900nasion.