Dynia - rodzaj roślin jednorocznych z rodziny dyniowatych, uprawiane już przed naszą erą w Ameryce Południowej. Do Europy przywędrowała w XVI w. z Teksasu gdzie była początkowo uprawiana. Obecnie jest powszechnie uprawiana na wszystkich kontynentach. Najbardziej popularne dynie to olbrzymie, gruboskórne i piżmowe.

Gruboskórne dynie są najwcześniejsze, urodzajne, natomiast w smaku lepsze są duże dynie. Dojrzewają w ciągu czterech miesięcy.
Olbrzymie dynie mogą dorastać do 50-70 kg. Ich owoce są bardziej miękkie, niektóre odmiany są bardziej odporne na niższe temperatury, owoce dojrzewają później.

Piżmowe dynie są najpóźniejsze, ich owoce są o różnych kształtach i kolorach. Nawet najwcześniejszych odmian owoce nie zawsze zdążą dojrzeć, gdyż rosną około 3-5 miesięcy. Temperatura nie może być niższa niż +20 stopni, a jednostopniowy przymrozek może całkowicie zniszczyć roślinę. Owoce tej odmiany mogą być przechowywane przez dwa lata.

Gleba

Dynie dobrze rosną w żyznej, niekwaśnej glebie, która zawiera choć odrobinę próchnicy i dobrze się nagrzewa. Gleba dla dyń musi być głęboko przekopana.
Dynie lubią ciepło, dlatego dla ich uprawy dobierać należy miejsce osłonięte od wiatru, dobrze oświetlone, słoneczne i ciepłe. Zalecane jest sadzić dynie przy południowych ścianach budynków, płotów lub w pobliżu wysypisk kompostu czy ziemi.
Najlepiej dynie uprawiać po uprawianiu wieloletnich traw, zbóż, ziemniaków, kapusty, warzyw strączkowych. W celu uniknięcia chorób i szkodników, nie należy sadzić dyni w miejscu gdzie rosły ogórki, cukinie, patisony.

Negatywnie wpływają na dynie obok rosnące ziemniaki, pozytywnie- fasola, kukurydza ( w wielu krajach dynie są uprawiane razem z kukurydzą - powoduje to o wiele lepszy urodzaj).

Wysiew

Dynie są bardzo wrażliwe na przymrozki, dlatego są wysiewane późno, mniej więcej w okresie kwitnięcia bzu (temperatura ziemi musi osiągnąć około 12-13 stopni).
Dynie wykiełkowują szybciej, jeżeli przed wysianiem są moczone: należy 2-3 godz. moczyć w wodzie o temperaturze 45-50 stopni, następnie zawinięte w wilgotna ścierkę przechowywać 2-3 dni w temperaturze pokojowej.

Wysianie nasion dyni do zimnej gleby powoduje, że nie kiełkują, a gniją. Dynie muszą być wysiewane w taki sposób, by przykrywała je 3-4 cm warstwa ziemi. Jeżeli w glebie brak wilgoci, nasiona wykiełkowują i rosną wolnej. Zalecane jest do każdego dołku wlewać 1,5-2 litra ciepłej wody. Nasiona zasypać należy kompostem. Sieje się po 3 nasiona. Odstęp między roślinami - 1 metr.

W celu zabezpieczenia się przed wymarznięciem, można nasiona siać na różnej głębokości. Jeżeli wymarzną sadzonki wyrośnięte z płytko posadzonych nasion, to należy je wyrwać. W miejscu tym później wyrosną głębiej posadzone nasiona. Jeżeli przymrozków nie ma, wyrywać należy później wykiełkowane rośliny.

Po wykiełkowaniu i uformowaniu się na roślinach kilku liści zostawić należy tylko jedną - najmocniejszą roślinę z odmiany dużych dyń. Wonnych i gruboskórnych odmian dyń - zostawić należy dwie obok siebie rosnące sadzonki. Po ukształtowaniu się 4-5 listków, słabszą sadzonkę należy ostrożnie wyciąć, nie wyrywać, bo można uszkodzić korzenie obok rosnącej rośliny.
W celu uzyskania wczesnego i dobrego urodzaju, najlepiej wysadzać zawczasu wyhodowane sadzonki. Nasiona na sadzonki wysiewa się w połowie kwietnia do polimerowych pojemniczków wypełnionych przygotowaną mieszanką torfową. Sadzonki, które mają już 3-4 listki wysadza się dopiero pod koniec maja. Sadzonki wsadza się na głębokość do pierwszych listków. Jeżeli trzeba, można przykryć folią.

Nawożenie

Jesienią glebę, w której będą rosły dynie, należy dobrze nawozić. Na 10 m. kw. wysypać należy 40-60 kg obornika, 400 gr. chlorku potasu i 600 gr. superfosfatu. Wiosną, przed wysianiem dyń, należy dodać do gleby 300 gr. azotanu amonu.
Nawozić dynie należy po przerzedzeniu, a wysadzone sadzonki dopiero wtedy, kiedy się wzmocnią (po 10-12 dniach od posadzenia). Regularnie nawożone odpowiednim roztworem dynie mają bardzo dobry urodzaj.

Czystą wodą dyń podlewać nie należy. Najlepiej przygotować słabszy niż zazwyczaj roztwór nawozu o stężeniu 0,05-0,1 proc. W 10 l wody rozpuścić należy 5-10 gr. mieszanki nawozów mineralnych. Nadmiar nawozów azotowych stymuluje wzrost liści i łodyg, a źle wpływa na zawiązywanie sie owoców i kwitnięcie.

Uprawa

By owoce szybciej dojrzewały i były większe, należy rośliny odpowiednio formować. Najwięcej i największe owoce wyrastają na podstawowym trzonie, dlatego niewskazane jest hodowanie bocznych pędów i łodyg, gdyż owoce będą dłużej dojrzewać, a mogą i nie dojrzeć.

Na jednej roślinie mogą rosnąć 2-3 owoce, nie więcej. Wtedy wyrastają one bardzo duże i waga urodzaju każdej rośliny się nie zmniejsza. Niepotrzebne owoce usuwane są wtedy, gdy te, które zostaną, osiągną wielkość piłeczki tenisowej. W tym samym czasie też należy skracać łodygi, zostawiając nad ostatnim owocem po dwa liście. Zanim liście dyni przykryją powierzchnię gleby, należy ją spulchniać i wyrywać chwasty.
Dynie są bardzo wymagające odnośnie wilgoci, dlatego gdy tylko gleba wysycha, należy obowiązkowo je podlewać.

Zbiór dyń i przechowywanie

Dynie są bardzo wrażliwe na przymrozki, dlatego urodzaj zbierać należy przed ich nadejściem. Czy owoc jest już wystarczająco dojrzały, wystarczy sprawdzić uciskając paznokciem w skórę dyni, jeżeli nie zostaję żadne wklęśnięcie - owoc jest dojrzały. Zrywać dynie należy pod koniec września, przed nadejściem przymrozków i tylko w słoneczny dzień. Owoce ścinać należy zostawiając 10-15 cm łodygę, gdyż bez niej dynie gorzej sie przechowują. Zerwane dynie kilka dni muszą być przechowywane w słonecznym miejscu. Nawet, jeżeli zostały zerwane nie całkowicie dojrzałe, przechowywane w dobrze przewiewnym pomieszczeniu mogą zachować się aż do grudnia. Zerwane dojrzałe dynie dobrze przechowują się aż do maja, ich smak sie polepsza, gdyż skrobia powoli przekształca się w cukier. Ciągle natomiast trzeba sprawdzać, czy dynie nie zaczynają gnić.

Choroby i szkodniki dyń

Mszyce żyją w koloniach na spodniej części liści i wysysają z nich sok, natomiast, kiedy już się ich dużo namnoży, atakują łodygi i kwiaty, a następnie zawiązki owoców. Liście się kurczą, deformują i żółkną. Dotknięte mszycami rośliny słabną, odpadają zawiązki owoców i ostatecznie roślina ginie.

Sadzonki dyń, ogórków, cukinii i innych roślin z rodziny dyniowatych są atakowane przez śmietkę kiełkówkę, które pojawiają się w maju i składają jaja w przekopanej glebie. Larwy - białe robaczki docierają do nasion albo kiełkujących roślin, przedostają się do nich, co powoduje, że uszkodzone nasiona giną, a sadzonki więdną.

Parch dyniowatych (Cladosporium cucumerinum Ell. et Arth.) atakuje najczęściej ogórki, rzadziej dynie, melony i arbuzy. Zarazki chorobotwórcze tej choroby gromadzą się w trawie i zbożu, dlatego łatwo rozprzestrzeniają się poprzez zakażoną słomę i glebę, która nie była przeorana jesienią.

Na liściach pojawiają się brązowe, kątowe, z wyróżniającą się jasną obwódką wokoło plamy o wielkości 0,5-1,5 cm. Po jakimś czasie plamy na liściach wysychają pozostawiając dziury. Uszkodzenia mogą duże i głębokie, sięgające nawet do do samych nasion.

Zarazki chorobotwórcze parch dyniowatych zimują w resztkach chorych roślin. Infekcje są przenoszone poprzez wiatr, owady, a także poprzez ogrodowe narzędzia.

Odmiany dyń

Olbrzymie dynie

Piżmowe dynie

Najnowsze odmiany

OLBRZYMIA DYNIA AMBAR

Średnio wczesna odmiana niewymagająca odnośnie warunków uprawy.

Owoce okrągłe- spłaszczone, dorastają do 2-4 kg, mają ciemno zieloną skórę. Miąższ jest w kolorze intensywno pomarańczowym, sztywny, słodki, smaczny, przoduje pod względem zawartości witamin i karotenu w porównaniu do innych odmian. Dojrzałe owoce można przechowywać aż do marca.

OLBRZYMIE DYNIE BIG MAX

Późna, jedna z największych odmian dyń.

Owoce mają kolor jaskrawo pomarańczowy, okrągłe, dorastają do 50-70 kg. Rośliny - bujne, lubią żyzną glebę, ciepło i wilgotność.

W celu uzyskania wcześniejszego urodzaju dynie wysiewa się wcześniej w pojemniczkach, z których później sadzonki sadzi się na zewnątrz. By dynie wyrosły duże, należy usunąć część zawiązujących się owoców zostawiając tylko 2-3.

Najlepiej rosną w miejscach osłoniętych od wiatru, w lekko gliniastej albo piaszczystej glebie.
1gr - około 2-5 nasion.

OLBRZYMIA DYNIA ROUGE VIF D'ETAMPES

Jedna na najstarszych i najbardziej popularna odmiana dyń.

Okres wegetacji trwa 100-110 dni.

Owoce mają kolor jaskrawo pomarańczowy, w kształcie okrągłe - spłaszczone, dorastają do 5-15 kg. Miąższ - pomarańczowy, smaczny.

W celu uzyskania wcześniejszego urodzaju dynie wysiewa się wcześniej w pojemniczkach, z których później sadzonki sadzi się na zewnątrz. By dynie wyrosły duże, należy usunąć część zawiązujących się owoców zostawiając tylko 2-3.

Najlepiej rosną w miejscach osłoniętych od wiatru, w lekko gliniastej albo piaszczystej glebie. Dobrze się przechowuje aż do lata.

Nadają się do spożywania świeże, pieczone, duszone, gotowane.
1 gr. - 2-5 nasion.

OLBRZYMIE DYNIE SWEET DUMPLING

Dynie - wartościowy produkt dietetyczny. Okres wegetacji trwa 105 dni.
Skórka owoców ma kolor żółtawo białawy z ciemno zielonymi paskami, owoce dorastają do 200 g. Miąższ - pomarańczowy, słodki. W celu uzyskania wcześniejszego urodzaju sadzonki należy wyhodować w pojemniczkach.

Nadają się do spożywania świeże, pieczone, duszone, gotowane.

Najlepiej rosną w miejscach osłoniętych od wiatru, w lekko gliniastej albo piaszczystej glebie.
1gr. - 2-5 nasion.

Przepisy

1 kg miąższu z dyni, 4 duże jabłka, 2 duże pomarańcze, 2 kg cukru, goździk i cynamon, szklanka wody.

Pomarańcze umyć, obrać, osuszyć, pokrajać na ćwiartki a następnie na cienkie plasterki. Dynie zetrzeć na grubej tarce. Jabłka obrać, usunąć gniazda i też zetrzeć na tarce. Do owoców dodać szklankę wody, cukier i gotować na małym ogniu, aż owoce zmiękną. Następnie dodać goździk i cynamon i kilka minut pogotować. Ostatecznie przelać do słoiczków i pozamykać. Przepis Inesy Barčenkovej

ASA.LT