Po zakupieniu wielskiej posiadłości wiele osób otrzymuje w spadku zajmujący pół chaty wiejski piec. Dużą jego część stanowi nieużywany piec do pieczenia chleba. Dalej przedstawimy kilka przykładów, jak ze starego pieca zrobić kuchenkę z ścianką grzewczą i kuchenką, ściankę grzewczą, kominek.

Dół na kominek i kuchenkę

Kuchenka z grzewczą ścianką

Najpopularniejsza wersja w przerobionych osadach: kuchenka, przyłączona do niej ścianka grzewcza, piecyk i pojemnik na wodę.

Typowa wiejska kuchenka z boczną ścianką grzewczą

Kuchenka ta ma palenisko znajdujące się wewnątrz pokoju, gdzie zamiast metalowych drzwiczek znajdują się drzwiczki ze szkłem. Rozwiązanie takie pozwala zrezygnować z kominka i bardziej ekonomicznie wykorzystywać drewno.

Szklane drzwiczki zmieniają kominek

Dym i gorące powietrze w kuchence idą przez ściankę, albo dym i gorące powietrze dostają się bezpośrednio do komina. W kuchence włożony jest pojemnik na gorącą wodę, z którego czerpie się od góry. Specjaliści mówią, że to niewygodne rozwiązanie - lepiej wybrać pojemnik z kranem spuszczającym wodę.

Kuchenka z ścianką grzewczą i kominkiem

Kuchenka z kominkiem. Właściciele mówią, że zajmuje wiele miejsca, jednak w jednopokojowej chacie chciało się mieć kominek, dlatego takie rozwiązanie okazało się najbardziej odpowiednie.

Kominek na środku pokoju, blisko kuchni - kuchenka

Gorące powietrze i dym w kuchence zawsze idą przez ściankę grzewcza. Składa się ona z glinianych płyt wykończeniowych, które doskonale wytrzymują gorąco, mają ozdobny wygląd i doskonale zachowują ciepło. Obok komika - przerywnik regulujący strumień. Na rozprzestrzenienie się podnoszącego się od kuchenki ciepłego powietrza nie pozwala tylna ścianka kominka, dlatego zimą dodatkowo montuje się nawiew powietrza pod sufitem.

Po dostawieniu kominka, kuchenka znalazła się w niszy

Taki nisza kuchenki ma swoje zalety: wygodnie w niej suszyć ubrania i grzyby. Do ubrań przystawia się kilka metalowych trzpieni, do grzybów - na trzpienie nakłada się metalową płytę wielkości niszy, wewnątrz na rożnach wiesza się grzyby, niszę zamka się jeszcze jedną drewnianą płytą z dokręconą na spodzie metalową płytą. Grzyby schną w ciągu 12-20 godzin.

Sadzę ze ścianki grzewczej czyści się przez dwie znajdujące się na spodzie otwory.

Ścianka grzewcza wykonana jest z ozdobnych glinianych cegieł

Klasyczny kominek: gorące powietrze dostaje się prosto do komina przez duży otwór znajdujący się nad ścianką grzewczą. Kominek jest bardziej ozdoby, ponieważ mało grzeje. Znacznie lepiej wykonywać go z kapsułą: z przodu za pomocą kilku cegieł zrobić niższy i zamontować kanały podające i wydalające powietrze, które bardziej efektywnie wykorzystują energię.

Palenisko kominka, zamiast którego mogłaby być wymurowana szamotowymi cegłami kapsuła. Wierzch zdobiony glinianymi cegłami ozdobnymi. Gzyms i góra kominka z glinianych płytek o grubości 1 cm. Ich boki wykończone są specjalną odporną na gorąco plastikową taśmą.

Kominek wykończony płytkami Terca, czerwoną, antyczną

Dodatki

Przed ogniskiem trzeba zamontować ognioodporną podłogę. Przed paleniskiem kuchenki przybija się miedzianą blachę, która doskonale komponuje się z drewnianą podłogą. Przed ogniskiem kominka - płytki.

Miedziana blacha doskonale komponuje się z starodawną drewnianą podłogą

Góra pokryta ozdobnymi płytkami

Rozpalając kuchenkę czy kominek, najlepiej przygotować cienkie gałązki na palenisko. Jeśli drewno będziecie rąbać na niewielkim pniu, skupi on główne uderzenie i nie pobijecie płytek czy drewnianej podłogi. Jeszcze lepiej mieć sosnową rozpałkę, która zawiera wiele żywicy.
Drewno wygodnie przynieść w plecionym koszyku. Znajdziecie takie na jarmarku Kaziuka. Nie warto kusić się na tanie koszyki z centrów handlowych. Doświadczenie pokazuje, że są one bardziej ozdobne, ponieważ uchwyt nie jest dobrze połączony z pochwą.

Drewno wygodnie nieść w plecionym koszyku

Prace murarskie kuchenki

Murowanie komina najlepiej powierzyć fachowcom. Dla niego ważna jest wasza myśl, pomysł, a zrealizować i narysować schematy może każdy fachowiec kuchenek. Dalej na kilku schematach zobaczycie, jak samemu zmurować kuchenkę.

Narzędzia do murowania kuchenki

• Poziomica;
• Narzędzie do mierzenia długości - miarka, składana linijka;
• Szpachelka do murowania;
• Gumowy młotek;
• Dyskowa piła, kątowa szlifierka do cięcia;
• Kilof-młotek;
• Plastikowa tara na zaprawę (wiadra);

Narzędzia: 1. Poziomica; 2. Narzędzie do mierzenia - miarka, składana linijka; 3. Szpachelka do murowania; 4. Gumowy młotek; 5. Pila dyskowa, kątowa szlifierka do cięcia; 6. Kilof-młotek; 7. Plastikowa tara na zaprawę (wiadra).

Wolnoobrotowe ręczne mieszadło z nasadką. Zdj. autora

• Ręczne mieszadło (wolnoobrotowe, z nasadką)
• Również listewka odznaczeniowa, kątownik, środek do pisania, sznur murarski, narzędzie do żłobienia, szpachelka, szczotka, ścierka.

Materiały do murowania:

Cegły. Rys. Hermisa Preikštasa

• Elementy konstrukcyjne - cegły (gliniane, wypełnione)
• Mieszanka murarska. Do tradycyjnej zaprawy potrzebne są - glina, żwir, szamot, piasek górski, woda
• Materiały termoizolacyjne - twarde płyty z wermikulitu; wata mineralna
• Materiały hydro-izolacyjne - ruberoid
• Materiały wykończeniowe - kafle, tynk, szpachla
• Elementy do mocowania kafli - stalowe trzpienie, miękki drut, stalowe klamry

Zaprawa do murowania kuchenki

Tradycyjnie do murowania pieców używa się zaprawy glinianej. Glina dobrze wchłania ciepło. Najpopularniejszy wariant - zakupienie spakowanej suchej mąki glinianej bądź szamotu gliny do stref narażonych na większe ciepło. Najlepsza zaprawa wychodzi po zmieszaniu gliny i bardzo drobnego żwiru (albo piasku z domieszką drobnego żwiru) w stosunku 1:1 do 1:4, zależnie od gliny. Przed zmieszaniem, glinę zamacza się na jedną noc. Później rozcieńcza się wodą do uzyskania konsystencji wody, dobrze się miesza i ubija. W uzyskanej masie glinianej nie może być grudek. Dlatego masę przecedza się przez sitko z oczkami 1,5 mm. Do masy glinianej, przecedzając przez sitko, we wcześniej przytoczonych proporcjach dodaje się żwir. Zaprawę dobrze się miesza. Jeśli na jej powierzchni pojawiają się kałuże wody, przez sitko dodaje się więcej żwiru, zaprawę dodatkowo się ubija i miesza. W odpowiednio przygotowanej zaprawie nie może być grudek, ona się nie klei i, po naciśnięciu cegły, musi lekko wyciskać się ze spoiny. Szamot nadaje się przygotowując zaprawę do ognioodpornych cegieł.

Współczesny przemysł ma wiele gotowych mieszanek paczkowanych, przeznaczonych do murowania piecyków, które wystarczy tylko rozcieńczyć wodą w zalecanych przez producenta proporcjach. To znacznie ułatwia pracę również dla doświadczonych fachowców i początkujących; pomaga uniknąć błędów i złej jakości zaprawy przy własnoręcznym przygotowywaniu.

Cegły do kuchenki

Według odporności cegły na ogień (właściwość cegieł do niedeformowania się, gdy długo oddziałuje na nie wysoka temperatura) dzieli się je na trzy kategorie:
• Ognioodporne - wytrzymują temperaturę od 1580º C do 2000º C i więcej (cegły szamotowe);
• Ciężko topiące się cegły - wytrzymują od 1350°С do 1580°С (gliniane, pełne);
• Łatwo topiące się cegły - wytrzymują do 1350°С (ozdobne cegły ceramiczne).

Do murowania kuchenek (również piecyków, ścianek grzewczych, kominków) używa się tylko dwóch rodzajów cegieł: zwykłe gliniane wypełnione (czerwone) i szamotowe (jasne, żółte, jasno brązowe). Standardowa wielkości cegieł: długość - 25 cm, szerokość - 12 cm, wysokość - 6,5 cm.

Szamotowe cegły produkuje się z ognioodpornej gliny - szamotu. Inaczej niż zwykłe cegły gliniane, potrafią one wytrzymać znacznie wyższą temperaturę, dlatego najczęściej są wykorzystywane w paleniskach, gdzie temperatura jest wyższa niż w innych częściach kuchenki. Murując kuchenkę cegły szamotowe nie zawsze są konieczne. Dlaczego? Największe temperatury ognia powstają w palenisku paląc węglem (1000º-1200º C), lecz nie drewnem (800º-900º C). Cegły ścianek paleniska, paląc ogniem, osiągają temperaturę do 600º-700º C. Dlatego, planując palić stale w kuchence węglem, trzeba wymurować palenisko z szamotowych cegieł. Jeśli planuje się stale palić tylko drewnem, do paleniska nadadzą się i zwykłe gliniane wypełnione cegły. Tym bardziej, że cegły szamotowe są droższe niż zwykłe. Inne części kuchenki, znajdujące się dalej od paleniska, nagrzewają się znacznie mniej, a zewnętrzne powierzchnie kuchenki nagrzewają się do 60-80º C (rzadko do 100º C).

Jeśli planujemy w kuchence komponować cegły szamotu i zwyczajne (np. murując z cegieł szamotowych tylko ścianki paleniska), ważne by wiedzieć, że współczynniki cieplnego rozciągania się tych dwóch rodzajów są bardzo różne - nagrzewane różnią się i rozciągają w różny sposób. Dlatego trzeba unikać przekrycia się muru szamotowego i spoin muru zwykłych cegieł. Różnie nagrzane i nierówno rozciągnięte te różniące się cegły będą niszczyć jednolitość muru, będą dotykać jedna drugą, pojawią się pęknięcia. Ścianki szamotu paleniska muszą być zmurowane oddzielnie od ścianek ze zwyczajnych czerwonych cegieł, pozostawiając odstępy 5 mm, wypełnione kartonem bazaltu. Poza tym, inaczej niż zwyczajne cegły, gabaryty szamotowych są różne: 23 x 11,4 x 6,5/5,5/4,5 cm (według marki). Te wielkości trzeba uwzględnić przy planowaniu oddzielnego murowania paleniska z cegieł szamotowych, a pozostałą konstrukcję kuchenki - ze zwyczajnych. Murując cegły szamotowe, używa się specjalnej ognioodpornej glinianej zaprawy szamotowej.

Przy murowaniu kuchenek, piecyków, kominków nie można używać silikatowych i pustych wewnątrz cegieł.

Do murowania kuchenek firma WIENERBERGER poleca wypełnione cegły TERCA, produkowane z naturalnej gliny, doskonale skupiającej ciepło. Przy wyborze konstrukcji kuchenki WIENERBERGER zaleca wybierać tylko cegły TERCA o równej powierzchni, jednak nie plastyczne, ponieważ powierzchnia wewnętrznych ścianek jakichkolwiek pieców i kominków musi być maksymalnie równa, należy unikać szorstkich powierzchni. Cegły TERCA są odpowiednie do ścianek kuchenek i innych elementów konstrukcyjnych, kominów pod warunkiem, że planowana temperatura nagrzania konstrukcji nie przekroczy 700º C. Jak wspomniano, paląc drewnem, mur paleniska nagrzewa się do temp. 600º-700º C, zatem pełne gliniane cegły TERCA taką temperaturę wytrzymają (samego paleniska nie można murować z tych cegieł). WIENERBERGER proponuje nie tylko tradycyjne wielkości cegieł 25 x 12 x 6,5 - TERCA posiada również niestandardowe cegły o grubości 8,5 cm. Cegły z zaokrąglonym kątem (z promieniem owalności 60º, 90º, 120º) są używane do murowania boków. Ręcznie formowane modele cegieł z wnęką w górnej krawędzi nadają się tylko do murowania górnych części kominów (znajdujących się nad linią dachu). Cegły TERCA muruje się metodą tradycyjną, używając zaprawy glinianej.