Łaźnie są zazwyczaj z bali, profilowanych belek albo szkieletowe. Zdaniem wielu specjalistów, jak też i dyrektora firmy UAB „Rąsta" Gediminasa Girjotasa najlepszym wariantem są łaźnie budowane z profilowanych belek. Różnica między łaźnią z bali a z profilowanych belek jest raczej estetyczna niż funkcjonalna. W łaźniach nie ma potrzeby montowania grubej warstwy izolacji cieplnej, którą zdaniem większości musiałyby zapewnić grubsze belki albo ciepła konstrukcja szkieletowa. Łaźnia jest przeznaczona do utrzymywania ciepła na w miarę krótki okres, stąd też straty ciepła nawet przy cienkich ścianach nie są duże, najwięcej jej się traci podczas wietrzenia otwierając drzwi, okna albo poprzez system wentylacyjny.

Projekt łaźni

Wielbiciele łaźnie powinni rozróżniać łaźnie rozrywkową od łaźni uzdrowiskowych. Najbardziej właściwymi i od dawna znanymi są nieduże rodzinne łaźnie o powierzchni około 15 m.kw. W takich łaźniach ciepła wystarczało dla kilku sąsiadów pod warunkiem, że się parzy a nie imprezuje. Samo pomieszczenie łaźni jest nieduże, ogrzać je można niewielką ilością drewna bez straty dużej ilości czasu; łatwo ogrzać je parą przez polewanie kamieni wodą. Łaźnię tworzą dwa albo trzy pomieszczenia. Tradycyjne łaźnie zawierają dwa pomieszczenia: przebieralnię i pomieszczenie łaźniowe (ewentualnie trzecie służące do umycia się). Wielkość takiej łaźni to średnio 4 metry długości i 3 metry szerokości. Wiadomo, że wygodniejsze łaźnie są te składające się z trzech pomieszczeń. Takie łaźnie mogą mieć 6x3 m. albo 5x4m.

Profilowane belki

Dla ścian niedużej łaźni wystarczą 44 mm profilowane belki. Dla większych łaźni używa się grubszych 60 mm profilowanych belek. W każdym bądź razie, odnośnie grubości ścian, należy o poradę zgłośnić się do fachowców, by ocenili obciążenie pokrycia dachowego, śniegu i innych czynników i według tego obliczyli dokładne parametry całej konstrukcji.

Profilowane belki są produkowane z wysuszonych półfabrykatów. Najczęściej półfabrykaty mają wymiary 150x50 mm, z których są produkowane profilowane belki - 144x135 mm. Dzięki specjalnej technologii belki są łączone z dużą dokładnością, to też zapewniają jednolitą izolację cieplną. W porównaniu do ściany łaźni wybudowanej z bali, ściana z profilowanych belek ma więcej zalet. Do budowania ścian z bali używane są najczęściej całe pnie drzew z ich rdzeniem, z tego powodu podczas wysychania bale wykrzywiają się i kurczą. W produkcji belek profilowanych używane drewno jest bez rdzenia, dlatego też belki zniekształcają się w mniejszym stopniu.

W zależności od grubości belek proces kurczenia się jest odczuwalny przez rok a czasami i dłużej, uciskane są okna, z tego powodu też drzwi trudno się otwierają. Wysuszyć bale w całości, na całej ich grubości jest bardzo trudno, i praktycznie niemożliwe jest uniknięcie jakichkolwiek pęknięć. Profilowane belki są montowane po wysuszeniu, dlatego praktycznie nie kurczą się, szczególnie, jak są dodatkowo ściśnięte gwintowanymi prętami wewnątrz.

Izolacja cieplna nawet najgrubszych belek nie będzie taka sama jak takiej samej grubości jednolite drewno, gdyż dużo problemów w belkach powodują miejsca łączeń. Warstwy izolacyjne między belkami gromadzą wilgoć, to jest szczególnie odczuwalne przy okresowym używaniu budynku. Między profilowanymi belkami warstwy izolacyjnej nie ma, technologia pozwala w belkach wycinać łączenia z dużą dokładnością. Właściwości cieplne ścian z profilowanych belek są o 40 proc większe niż ścian o takiej samej grubości z bali.

Jednym z najbardziej aktualnych problemów w dzisiejszych czasach to wykwalifikowana ekipa robocza i odpowiedni sprzęt do budowy, gdyż belki są bardzo ciężkie. Profilowane belki są wygodne, gdyż nie trudno jest je wyładować, szkielet układany jest bez dodatkowego sprzętu, nie potrzeba wysoko wykwalifikowanych pracowników, praca odbywa się bardzo szybko. Kilku pracowników potrafi z profilowanych belek ułożyć ściany łaźni średniej wielkości w ciągu pół dnia. Całą łaźnię można wybudować w ciągu kilku weekendów.

Cena za metr sześcienny obrobionych bali i profilowanych belek jest podobna, z tym że profilowanych belek trzeba średnio trzy razy mniej, także jest to rozwiązanie o wiele tańsze.

Budowa łaźni z profilowanych belek

Dla łaźni z profilowanych belek nie potrzebny jest monolityczny fundament. Budynek będzie dobrze podtrzymywany też przez bloki oporowe, poza tym będzie też lepsza wentylacja dolnej części łaźni. Jest to szczególnie aktualne dla takich łaźni, w których moknie podłoga i może zacząć gnić. Na blokach oporowych układana jest warstwa izolacji wodoodpornej (np. bitum) a belki do bloków mocowane są metalowymi narożnikami. Używa się tylko głęboko impregnowanych i dobrze wysuszonych belek.

Najlepiej wentylowane są łaźnie wybudowane na blokach oporowych a nie na jednolitym fundamencie. W takim budownictwie do wnętrza łaźni przedostaje się świeże powietrze przez szpary w podłodze. Nie należy obawiać się, że będzie zimno w stopy, tym bardziej, że w łaźni zazwyczaj mało się chodzi, tyle co kilka kroków do ławek. Najwięcej kontaktu z podłogą ma gospodarz łaźni doglądający pieca i całego porządku, może on natomiast na ten czas podesłać pod stopy jakiś dywanik.

W łaźni należy zatroszczyć się o system wodociągowy. Za pomieszczeniem z prysznicami albo przebieralnią urządza się izolowaną szachtę na instalację wodną. Do niej są prowadzone wszystkie rury instalacji wodnej z pryszniców i podgrzewacza wody. W szachcie tej powinien znajdować się główny zawór, by po skorzystaniu z sauny można go było zamknąć i opróżnić cały system wodociągowy z wody. Później dobrze jest też opróżnić z wody rurę łączącą cały system wodociągowy łaźni z rurami doprowadzającymi wodę.

Najczęściej profilowane belki są zapakowane z dołączoną instrukcją. Kilku mężczyzn może te belki ułożyć w przeciągu połowy dnia.

W łaźniach z profilowanych belek pokrycie dachowe układane jest na poziomych krokwiach. Tak jest o wiele prościej i szybciej. Najczęściej używane są lekkie porycia dachowe, takie jak dachówka bitumiczna czy blacha. Podczas wymiany pokrycia dachowego wiadomym jest, że lepiej jest dziewięć razy zmierzyć i tylko za dziesiątym wycinać. Krokwie mogą być obite boazerią, w taki sposób mają już jednocześnie wykończenie. Strop układany jest tylko w części parowej łaźni z izolacyjnej wełny mineralnej o grubości 10 cm i folii paraizolacyjnej, pozostawiając odstępy dla cyrkulacji powietrza. Do wykończenia wnętrza należy stosować boazerię z drzew liściastych.

Poziome krowie ułożone na przegrodach.

W przebieralni bez stropu jest o wiele przestrzennej.

Pomieszczenia do przebierania się czy umycia najczęściej są bez stropów, zostawia się większą przestrzeń aż po same krokwie. Dodatkowego ogrzewania raczej nie potrzeba, wystarcza ciepła z pomieszczenia łaźniowego i tylko czasami w wielkie mrozy można użyć ogrzewacza elektrycznego.

Wykończenie pomieszczenia parowego

Podłogę w pomieszczeniu parowym i prysznicowym montuje się z 5mm odstępami dla ujścia wody. Do podłóg używa się desek z drzew iglastych, najlepszym jest modrzew. Instalacja wodna powinna być dobrze izolowana, szczególnie od strony dworu, podgrzewacz wody zaleca się montować poprzez zawieszanie, np.: na górnych przepierzeniach.

Ściany wewnętrzne można wykończyć boazerią z drzew liściastych, a sufit powinien być obowiązkowo ocieplony. W przypadku wykańczania ścian boazerią, należy je też ocieplić wciskając mineralną wełnę w szczeliny między belkami o wielkości 50x50mm i przykryć folią paraizolacyjną. Po czym pozostawia się odstęp wielkości 2-3 cm i wykańcza się boazerią. Boazeria z lipy, olchy czy osiki ma dosyć nieprzyjemny zapach, który jednak stosunkowo szybko się ulotni.

Czasami ściany nie są specjalnie wykańczane. W takich przypadkach wykończyć tylko należy miejsca, w których będzie się opierało plecami. Poza tym należy używać jakościowego drewna bez ciemnych gałęzi i obkurczonych słojów drewna, w których najczęściej gromadzi się żywica.

Najlepiej jest też zrobić dwa otwory wentylacyjne, jedne poniżej najwyżej położonej ławy, drugi pod sufitem. W czasie korzystania z łaźni otwierać należy dolną kratkę wentylacyjną, natomiast w czasie suszenia pomieszczenia otwierać należy obie.

Ściany położone najbliżej pieca wykończyć należy cementowymi płytami izolującymi ciepło „Minerit". Według zasad montażu pieców w łaźniach, muszą one być montowane w 25 centymetrowej odległości od ścian, przy użyciu i montażu płyt cementowych wystarczy 12 cm odstępu. Jest to szczególnie istotne dla małych łaźni. Płyty te są montowane nie przy samej ścianie, a w odległości 3 cm. Płyty mocowane są przy pomocy specjalnych kołków i wkrętów.

Przegrody ogniowe między ścianą a piecem

1 - kołek dystansowy, 2 -Płyta o grubości 9 mm Cembrit Multi force Sauna , 3 - szczelina*, 4 - Otwór w płycie większy o 2 mm od śruby, 5 - kołek dystansowy

*-30mm odstęp wentylacyjny.
Na płytach Cembrit multi Force Sauna nie wolno kleić płytek.

Okno należy robić odpowiedniej wielkości, by w przypadku zatrzaśnięcia się drzwi mógł przez nie wydostać się dorosły człowiek Drzwi zaleca się montować szklane, by można było dostrzec, gdy ktoś zasłabnie.

Na zewnątrz łaźnię maluje się lakierem, woskiem albo farbą o właściwościach antyseptycznych.

Za konsultację dziękujemy prezesowi firmy UAB Rąsta Gediminowi Girjotasowi.