Wkręty do drewna widział każdy z nas, jednak nie każdy wie jak je prawidłowo używać.

Na początek trochę o tym, jak wygląda wkręt do drewna

Zazwyczaj wkręt do drewna ma główkę i rdzeń, którego częścią jest gwint. Jest on używany do zamocowania co najmniej dwóch części. Gwint w całości musi być wkręcony do jednej części, zatem ta część nie może być cieńsza niż L (jak jest pokazane na rysunku). Inne części nie mogą być szersze niż l (również patrz na rysunek). Jeżeli, powiedzmy, będziemy mocować cienką metalową płytkę do drewnianej deski, długość l może być bardzo mała, tj. gwint będzie do samej główki. Jeżeli wkręcimy wkręt tak, że jego gwintowana część będzie przechodzić przez dwie różne części, to między nimi powstanie odstęp i nie da się jego zacisnąć. Przez jedną z mocowanych części musi koniecznie przechodzić równa część wkrętu, tj. bez gwintu.

Trochę o poszczególnych główkach

Zaznaczona na rysunku niebieska linia pokazuje, o ile główka wkrętu do drewna wystaje z materiału, do którego jest on wkręcany. Względne wcięć nie są pokazane. Pierwszy przedstawiony na rysunku wkręt do drewna, którego główka jest podobna do śruby, nie ma szczególnego wyglądu, jednak jest bardzo mocny. Taka główka w ogóle nie ma wcięć, wkręt jest wkręcany za pomocą klucza. Drugi typ - półokrągła główka, jest używana do mocowania cienkich detali, gdy nie ma możliwości zrobienia koniecznego wgłębienia. Trzeci typ - to główka soczewkowa, wystająca nad powierzchnią materiału, wygląda lepiej niż schowana. Ostatni, czwarty i najbardziej rozpowszechniony typ główki - to wkręt do drewna ze schowaną główką. Używany jest w przypadku konieczności uzyskania równej powierzchni. Główka chowa się w przygotowanym wcześniej wgłębieniu.

Za pomocą specjalnego wiertła wykonywane jest stożkowe wgłębienie. Kąt stożka wynosi 90⁰, dlatego zwykłe wiertło o dużej średnicy nie będzie pasować, ponieważ jego właściwy kąt wynosi tylko 70⁰. Ponieważ za pomocą specjalnej frezy nie są wiercone bardzo duże otwory, mało ono tępieje, dlatego nie ma surowych wymagań co do ostrości. W związku z tym wiertło o odpowiedniej średnicy można łatwo zaostrzyć do frezu dziurki główki śruby. Wcięcia główek mogą bardzo się różnić. Najzwyklejsze jest równe wcięcie, do którego pasuje płaski śrubokręt. Najpopularniejsze są wkręty do drewna z wcięciem krzyżykowym. Pasują do nich również tzw. śrubokręty krzyżykowe.

Spotyka się również zmocowane wcięcia krzyżykowe, o 45⁰ przechylone do środka. Wcięcia niektórych wkrętów do drewna mają formę sześciokąta, który dobrze wygląda, jednak żeby go wkręcić potrzebny jest drogi śrubokręt. Najłatwiej pracuje się z krzyżykowymi albo krzyżykowymi ulepszonymi wcięciami, ponieważ śrubokręt nie ześlizguje się na bok i można łatwo wkręcić wkręt nawet nie za dobrze go widząc. Jednak, jeśli wkręt do drewna albo śrubokręt nie są zbyt dobrej jakości, z wcięciami krzyżykowymi można tylko się namęczyć. W takim wypadku lepiej kupować wkręty z równymi wcięciami. Czasami razem z wkrętem do drewna (a czasami oddzielnie) sprzedawane są plastikowe dekoracyjne kapturki. Czasami kapturki są też metalowe, z gwintowanymi nóżkami, a przedni gwint jest wycięty w rdzeniu wkrętu do drewna. W którymkolwiek z przypadków, wkręty do drewna z kapturkami są droższe.

Jak prawidłowo wkręcić wkręt do drewna?

Jak prawidłowo dobrać wkręt do drewna i długość jego gwintowanej części.? Należy również dobrać średnicę wywierconego otworu, do którego będzie wkręcany wkręt.

Dwoma wiertłami o różnej średnicy wierci się dwa otwory i wgłębienie. Potrzebny jest jeden otwór o szerokiej średnicy (D), żeby tam bez problemu zmieściła się gwintowana i równa, do główki dochodząca część wkrętu. Średnica drugiego otworu musi odpowiadać średnicy (d) cienkiej części rdzenia wkrętu do drewna. Jak już wspomniano, wkręt do drewna należy wkręcać tylko do jednej części, w drugiej części musi się on znajdować luźno. Jeżeli materiał, do którego planuje się wkręcić wkręt, jest miękki albo wkręt jest za krótki, należy posłużyć się cienkim, troszkę mniejszym niż o średnicy d wiertłem (albo przekuć szydłem). Jeśli materiał jest twardy i (albo) będzie używany długi wkręt, wiertło może być trochę grubsze.

Są też specjalne wiertła, którymi od razu wierci się otwór dla całego wkrętu - wiertła szczeblowe. Należy połączyć dwie mocowane wkrętem części i w tym samym momencie wywiercić otwór o odpowiedniej średnicy, jak również wgłębienie. Ma to jednak jeden minus - dla każdego oddzielnego typu wkrętu potrzebne jest odpowiednie wiertło.

Kilka porad:

• Jeśli połączenie nie jest zbyt ważne, można użyć wkrętu, którego gwint ciągnie się przez całą długość rdzenia do samej główki i przyjąć, że zaraz pod główką wkręt jest równy i gruby. To oczywiście nie jest do końca prawidłowe, jednak nie jest to również koniec świata. Bez wątpienia, wywiercić otwór o średnicy D trzeba mimo wszystko.
• Zaleca się również dodatkowo wzmocnić wkręt do drewna klejem. Wkręcając wkręt klej zastąpi smar, a później będzie mocno trzymać wkręt i nie pozwoli na samoistne wykręcenie na skutek zmian obciążenia.
• Wkręty do drewna należy wkręcać śrubokrętem dokładnie pasującym do wcięć, w innym wypadku można zepsuć wkręt, nie wkręcając go do końca, albo zepsuć śrubokręt. Sprawdzić, czy śrubokręt pasuje do wcięć jest bardzo łatwo. Do wcięcia wkrętu należy wcisnąć odrobinę plasteliny, po tym należy włożyć końcówkę śrubokrętu. Jeśli wyciśnie się troszkę plasteliny, oznacza to, że śrubokręt pasuje. Opierając się na praktyce, dla domowego majsterkowicza zazwyczaj wystarczą trzy proste i trzy krzyżykowe śrubokręty.
• Krótki śrubokręt nie jest taki dobry jak długi. Ręka człowieka jest zbudowana tak, że przy próbie obracania śrubokrętu na około jego osi, tworzy się przechylenie. Im dłuższy jest śrubokręt, tym jest mniejsze przechylenie, tym dokładniej śrubokręt łączy się z wkrętem do drewna. Za każdym razem, gdy śrubokręt odłączy się od wkrętu, od wkrętu albo śrubokrętu oddziela się kawałek metalu. W takim przypadku albo nie będzie możliwości całkowitego wkręcenia wkrętu, albo po jakimś czasie śrubokręt zostanie zniszczony.
• Zawsze lepiej jest wkręcić kilka mniejszych wkrętów do drewna niż jeden duży. Cała konstrukcja będzie się trzymać mocniej tylko dlatego, że obciążenie rozdzieli się równomiernie.
• O wiele łatwiej wybierzecie wkręt ciągnąc go wzdłuż, a nie w bok. Trzeba o tym pamiętać planując wkręcanie wkrętów do drewna w złączeniach.