Dekorując okna należy uwzględnić cztery podstawowe aspekty: prywatność, sterowanie oświetleniem, funkcjonalność i styl.

Zaprojektowanie dekoracji okien może nieraz sprawić trudności najbardziej doświadczonym projektantom wnętrz. Od czego należałoby zacząć przy tak dużym wyborze materiałów, tkanin, kolorów, elementów dekoracyjnych i różnego innego sprzętu wyposażenia wnętrz?

Odpowiedni kierunek w projektowaniu dekoracji okna pomoże obrać przestudiowanie i wgłębienie się w cztery podstawowe zasady - prywatności, kierowania światłem, funkcjonalności i stylu, by przy odpowiednim ich połączeniu i wdrożeniu osiągnąć ich funkcjonalność i zachować styl, w jakim zostało zaprojektowane całe pomieszczenie.

Prywatność

Nie mają potrzeby zasłaniania okien tylko ci, którzy mieszkają z dala od ludzi, w lesie czy na obrzeżach parku. Reszta próbuje na wszelkie możliwe sposoby uniknąć wścibskich oczu i zapewnić sobie maksymalna prywatność. Rzadko kto dobrze się czuje obserwowany przez innych, jak ryba w akwarium czy manekin w witrynie. W takich przypadkach, kiedy w łazience jest okno, a na przeciwko balkon sąsiada, to zapewnienie prywatności jest konieczne. Podobnym problemem jest sytuacja, gdy okna są umieszczone nisko, a obok domu ciągnie się chodnik. Ludzie mieszkający w pobliżu supermarketów czy innych często uczęszczanych miejsc tak samo nie chcą być obserwowani. Dlatego dekoracje okien zapewniają im całkowite ich zasłonięcie.
Można to osiągnąć na kilka różnych sposobów: rzymskimi zasłonami czy też roletami. Większość rolet produkowana jest z wełny albo nieprześwitującej tkaniny. Rzymskie zasłony należy szyć z podszewką dokładnie pod wymiar okna. Zaciągnięte na całą szerokość okna zwyczajne zasłony czy drapowane również ochronią mieszkańców przed niechcianymi spojrzeniami obcych. Zasłony z podszewką są całkowicie nieprześwitujące, są też bardziej trwałe i wizualnie lepiej wyglądają.

Plisowane i siateczkowe żaluzje (z materiałów nietkanych) całkowicie przykrywają (kryją) szkło. Górną część okna można zostawić odsłoniętą, by do wnętrza trafiało dzienne światło. Proste i drapowane zasłony przykrywają widok do pomieszczeń tylko w ciągu dnia, wieczorem natomiast po zapaleniu światła są często prześwitujące. Rozwiązaniem jest zamontowanie rolet, by nocą przy zapalonym świetle nikt nas nie obserwował. Zazdrostki, okiennice czy drewniane żaluzje zapewniają praktycznie całkowitą prywatność, ale dla bardzo wścibskich osób dają możliwość podglądania przez szpary.

Regulacja dostępu światła

Czynnik ten składa sie z dwóch elementów. Pierwszy - konieczna ochrona przed intensywnymi promieniami słońca w ciągu dnia gdy się śpi, ogląda TV czy pracuje przy oknie. Drugie - ochrona przed bezpośrednimi promieniami UV, które szkodzą tkaninom, powierzchniom mebli, obrazom i akwariom. Bez tej ochrony tapicerka mebli i dywanów może wyblaknąć a ich włókna mogą stać się kruche.
Umiejętna dekoracja okna może pomóc w pomyślnym regulowaniu przepływem światła. Oto kilka możliwości:
Dla danego przypadku będą pasowały wszystkie nieprześwitujące materiały służące jako dobre rozwiązania dla zachowania prywatności.

Natomiast ze względu na to, że promienie słoneczne niszczą niektóre materiały, warto zawiesić żaluzje z materiałów nietkanych między szybą a drogimi zasłonami.

Ważnym jest, by przy zamawianiu zasłon nie zapomnieć o podszewce. Różnica w cenie będzie nieduża, ale pozwoli później sporo zaoszczędzić zmniejszając wpływ szkodliwych promieni ultrafioletowych na elementy wystroju wnętrza.

Materiały zupełnie nieprzepuszające światło są stosowane w takich pomieszczeniach, które potrzebują całkowitej ciemności. Takie tkaniny o kilku różnych warstwach materiału produkowane są według specjalnych technologii („black out"). Drewniane i aluminiowe zatrzymują bezpośrednie promienie słoneczne lecz tym samym przepuszczają dzienne światło do wnętrz.

Rolety bambusowe filtrują światło i zmniejszają jasność i jednocześnie stanowią ochronę przed oczami obcych. Żaluzje z materiałów nietkanych też zmniejszają ilość wpadającego światła.

Żaluzje bambusowe

Tam, gdzie wpadające światło jest bardzo intensywne, można na szybach przyklejać folię o różnych odcieniach, ona tak samo powstrzymuje promienie UV.

Funkcjonalność

Dekor okna pozbawiony funkcjonalności nie ma sensu. Należy rozważyć wszystkie „za" i „przeciw", należy zastanowić się gdzie, jaki sprzęt będzie umieszczony oraz przemyśleć, czy potrzebuje ochrony przed promieniami słonecznymi. Wiedząc, czego potrzebujemy i uważnie analizując całą sytuację można rozwiązać każdy problem: czy będą potrzebne zasłony blokujące światło, by nie przeszkadzały spać, czy też, Państwa zdaniem, okna są zbyt małe i należy zaprojektować coś bardziej skomplikowanego.

Mechanizm podnoszenia żaluzji może być umiejscowiony z jednej bądź drugiej strony okna tak, by np.: nie przeszkadzał dziecku, którego łóżeczko znajduje się przy oknie.

Najlepiej wybrać takie zasłony, które łatwo odsłonić i zasłonić. Sposób przesuwania zasłon nie powinien sprawiać trudności przy zmianie pozycji zasłon w wysokich oknach. Bardzo długie zasłony mogą stać się miejscem spania dla domowych zwierząt i stanowić zagrożenie dla zaczynających chodzić dzieci. Dlatego najlepiej wybierać takie zasłony i żaluzje, które nie sięgają podłogi. W domach, gdzie są dzieci, można zamontować bezpieczny linkowy system podnoszenia zasłon.

Zasłony są podnoszone do góry, pozwalają odsłonić okno na tyle, ile trzeba i wpuścić światła tyle, ile się chce.
Na wpół przejrzyste firanki z tiulu zatrzymują ultrafioletowe promienie słońca i jaskrawe słońce, natomiast nie zapewniają prywatności. Tiul produkowany z poliestru i służy jako zwyczajna firanka.

Nowoczesne technologie umożliwiają instalacje czujników sterowanych zdalnie, które mierzą intensywności światła, dzięki czemu mieszkańcy mogą zarządzać zasłonami z dowolnego miejsca w mieszkaniu.
Przy pomocy zasłon można też ukryć niewielkie defekty wykończenia wnętrza.

Styl

Tworzenie stylu - najprzyjemniejsza z części w dekorowaniu okna to wybór materiałów, kolorów i stylu, które nadadzą wnętrzu piękna. Zmieniająca się moda w wykończeniach wnętrz dyktuje też zmianę dekoracji okien.
Przy wyborze ostatecznego stylu wyglądu okna należy wziąć pod uwagę wysokość sufitów, wymiary okna, układ i wystrój wnętrza. Okna nie powinny wyglądać "ociężale".

Jednym z powszechnych wariantów dekoracji okien, to połączenie dwóch różnych tkanin: cieniutkiej, lekko opadającej, prześwitującej firanki zasłaniającej całe okno oraz zasłon z ciężkiego, o gęstym splocie, materiału przysłaniającego okna po bokach. Należy pamiętać o tym, że tkaniny ze wzorem poziomych linii nadają się do wąskich pomieszczeń, gdyż wizualnie poszerzają pokój, natomiast o wzorze z pionowymi liniami - do wnętrz z niskimi sufitami.

Zaleca się wybierać zasłony o ciemniejszym albo jaśniejszym odcieniu niż kolor ścian, by się z nimi nie zlewały. Kolory - żółty, czerwony tworzą ciepły klimat, a odcienie niebieskie i szare - zimny. Dodatkowo uczucia ciepła i przytulności dodają zasłony z materiału o gęstym splocie.

Atrakcyjności oknom można dodać powtarzając kolory i materiały przy projektowaniu zasłon użyte już w wystroju wnętrza. Albo odwrotnie, dodać odrobinę innego stylu (użyć takich elementów jak frędzle, sznury czy inne dekory wykończeniowe). Unikalne elementy użyte w wykończeniu okna muszą odzwierciedlać osobisty styl mieszkańców. Można użyć takich elementów jak lambrekiny, pętle, plisy, fałdy, kieszonki itd.
Stylów jest mnóstwo: rzymski, francuski, austriacki, klasyczny, japoński, roletowy, łukowy, bambusowy...Drewniane żaluzję też bywają różnych kolorów, rodzajów i materiałów. Plisowane zasłony mogą być uszyte z tkanin tkanych i nietkanych.

Wskazane jest mieć kilka par zasłon - letnie (lekkie, jaskrawe i prześwitujące) oraz zimowe (o gęstszym splocie i „cieplejsze") - pozwoli to co jakiś czas zmieniać dekorację wnętrz wnosząc nowe elementy. W taki sposób zasłony będą służyły dłużej i nie tak szybko spowszednieją. W obecnych czasach, kiedy tak szybko wszystko się zmienia i duży wpływ na nasze życie ma moda, zalecana jest zmiana zasłon co 3-5 lat.
By z wielu wariantów wybrać i kupić zasłony, które zaspokoją nasze wszystkie potrzeby związane z prywatnością, funkcjonalnością, zarządzaniem światłem i stylem wystarczy poświęcić na to tylko trochę więcej czasu i wysiłku.

Należy też pamiętać o tym, że zasłony, dywany, tapicerka mebli tworzą jeden z elementów wystroju wnętrza, dlatego też już przed remontem należy określić, jaki to będzie styl.

Karnisze są tak samo jednym z ważnych elementów doboru stylu okna. Muszą one nie tylko utrzymać zasłony, ale też tworzyć z nimi harmonię z ogólnym stylem pomieszczenia, inaczej ogólny wygląd może nie być najlepszy.

Karnisze są różnych rodzajów: okrągłe (drewniane, plastikowe, metalowe), listwy, profile aluminiowe (właśnie na nich są montowane różne mechanizmy i systemy podnoszenia, przesuwania i zdalnego sterowania), druciane (używane tylko do zawieszania lekkich tkanin), łukowe. Należy pamiętać, że plastikowe karnisze mogą się wygiąć pod ciężarem grubych zasłon, choć jest to jeden z najtańszych wariantów. Są one w różnych kolorach (mogą też wyglądać jak drewniane) i o różnych kształtach. Są dobrym rozwiązaniem w pokojach dziecięcych.

Drewniane karnisze należą do stylu klasycznego i produkowane są z drewna - dębu, sosny, orzecha, wiśni i innych. Najczęściej bywają płaskie albo cylindryczne. By tworzyły harmonię z innymi elementami wnętrza można je dostosować do koloru parkietu czy mebli.

Karnisze aluminiowe są tańsze od drewnianych i bardziej trwałe. Można je zginać i tworzyć np. łuki.
Do klasycznych eleganckich zasłon pasują karnisze wyrobu kowalskiego.

Metalowe karnisze są mocne i używane we współczesnych wystrojach wnętrz. Ich końcówki produkowane są w różnych kształtach geometrycznych a zasłony zawieszane są na nich albo przy pomocy metalowych pierścieni albo uszytych z tego samego materiału, co i zasłony, pętelek. Zaleca się je montować w kuchniach. Nie pasują do nich firanki z tiulu.

Do zawieszenia tiulu potrzebny jest podwójny karnisz, a jeżeli w planach jest też zawieszenie lambrekinów (drapowana górna część zasłony okna), nie obejdzie się bez karnisza potrójnego.

By pętle w zasłonach długo służyły, żabki i haczyki powinne lekko przemieszczać się po rurze czy profilach, w innym przypadku pętlę mogą nie wytrzymać ciągłego targania i przesuwania zasłon. Można też nabyć karnisze ze specjalnym mechanizmem. Jeszcze jedno rozwiązanie to kółka, one po karniszach przesuwają się lekko, choć wiadomo, do tego rozwiązania potrzebne są jeszcze haczyki czy żabki. Pamiętać należy też o tym, że zasłony przysłaniające całą ścianę optycznie powiększają samo okno, dlatego też karnisz musi być dłuższy niż okno. Jeżeli zasłony są z lambrekinami, karnisz musi być zamontowany bezpośrednio pod sufitem, tak wygląda bardziej estetycznie, poza tym nie przeszkadza w otwieraniu okna.

Jak dbać o karnisze? Karnisze można czyścić miękką ścierką, myć płynnymi detergentami. Takim sposobem można usunąć zgromadzony kurz nie uszkadzając powierzchni.

Pranie i czyszczenie zasłon. Zasłony powinne być co jakiś czas czyszczone albo prane (jeżeli nie można ich prać, należy oddać do pralni chemicznej). Jeżeli pranie firan odbywa się często, należy wybrać taka tkaninę, której to nie zaszkodzi. Po pierwszym praniu zasłony mogą się skurczyć, dlatego należy przeprać materiał przed uszyciem firan albo zostawić niewielki zapas. Piorąc zasłony ręcznie należy starannie materiał wypłukać, by nie zostały odrobinki proszku czy ślady resztek detergentu, gdyż po wysuszeniu mogą zostać białe plamy. Może być też stosowane czyszczenie na sucho, ale tylko do momentu, aż brud nie wsiąknie w tkaninę.

Prasowanie firan. By zasłony dłużej zachowały swój kształt i formę należy prasować je na mokro. Jeżeli zasłony nie potrzebują prasowania, należy je od razu po praniu zawiesić w odpowiednim miejscu, równomiernie rozwieszając na długości całego karnisza. Zaleca się nie prasować dokładnie samych szwów, tylko delikatnie przeprasować je koniuszkiem żelazka.

Wietrzenie. By zasłony były czyste i nie zbierał się na nich zapach kurzu, należy je wietrzyć rozwieszając na całej długości karnisza i zostawić tak na kilka godzin przy otwartym oknie. Czynność taką należy wykonywać co najmniej raz w tygodniu.

Czyszczenie zasłon przy pomocy odkurzacza. Odkurza się zasłony w tym celu, by włókna tkaniny nie nasiąkły kurzem. Zasłony jak też i inne miękkie elementy wystroju wnętrza odkurzać należy przy pomocy miękkiej szczotki, by nie zniszczyć tkaniny a zebrać cały kurz, szczególnie z frędzli, plisów i innych miękkich elementów.

Opracowała Rūta Šantaraitė