Rodzaje domów szkieletowych

Technologia domów szkieletowych nie jest nowością. W budowie domów w technologii szkieletowej rozróżnianych jest kilka ich rodzajów. Nowoczesne domy najczęściej budowane są w technologii łączącej najlepsze właściwości kilku różnych typów domów szkieletowych. O zaletach i wadach domów szkieletowych można więcej przeczytać w artykule „Domy o konstrukcji szkieletowej".

Najbardziej powszechną jest konstrukcja ramowa-słupowa, często nazywana kanadyjskim typem domów szkieletowych, gdyż tak właśnie najczęściej buduje się domy w Kanadzie i Ameryce Północnej. W konstrukcji tej każda warstwa ma kształt platformy. Szkielet budowany jest od dołu do góry. Na początku montuje się dolną ramę-belki krawędziowe stropu, która później zostanie zamontowana na słupowym fundamencie albo cokole. Na niej też są montowane legary, które są łączone legarami pomocnymi. Po czym na przygotowanym stropie montuje się konstrukcję wszystkich ścian z belek. Belki pionowe, które mają funkcję nośną w dole są montowane do legarów, w górze zaś tworzą podstawę dla belek oczepowych, które łączą słupy konstrukcyjne i pełnią funkcję wieńca. Między nimi rozkłada się belki konstrukcji stropu.

1. Belki krawędziowe stropu
2. Konstrukcja ściany zewnętrznej
3. Belki prostopadłe do belek stropowych.
4. Przewiązki
5. Konstrukcja stropu międzykondygnacyjnego
6. Konstrukcja stropu międzykondygnacyjnego
7. Belki stropowe
8. Krokwie

Elementy nośnego szkieletu zapewniają w domach szkieletowych przestrzenność i stabilność. W celu równomiernego rozłożenia obciążeń między nośnymi elementami konstrukcji ścian, przegród i krokwi, odległość między belkami prostopadłymi do stropu w zewnętrznych i nośnych ścianach, stropowymi belkami i krokwiami powinna być taka sama. Odległość między nośnymi konstrukcjami domu szkieletowego wynosi od 0,5 do 1 m. Odległość między belkami prostopadłymi do stropu w ścianach zewnętrznych jest obliczana uwzględniając grubość belek oraz grubość warstwy izolacyjnej i materiałów wykończeniowych.

Konstrukcje domów szkieletowych z nieciętymi belkami w ścianach są popularne w Północnej Europie, Norwegii, Finlandii. W tym przypadku pionowe belki ciągną się przez wszystkie poziomy domu. Na każdym poziomie domu do pionowych belek przymocowane są belki podporowe, których funkcją jest podtrzymanie stropów międzykondygnacyjnych. Dodatkowej stabilności konstrukcji dodają stropowe legary. Największą trudnością przy montażu belek stropowych jest idealne równoległe rozmieszczenie pionowych belek. Najwięcej problemów z tym związanych najczęściej się spotyka przy złożonym projekcie domu.

Drewniany szkielet stanowiący podstawę konstrukcji i pełniący funkcję nośną nazywany jest też konstrukcją fachwerkową, znaną w Niemczech i Austrii. Jest to mocna i długowieczna konstrukcja, trochę bardziej skomplikowana ze względu na mnóstwo wcięć i łączeń. W dzisiejszych czasach łączenia te zastąpiły metalowe elementy złączne. W konstrukcji używa się belek 150x150 albo 200x200. Technologia ta pozwala robić duże okna i drzwi bez dodatkowych poprzecznych belek.

Szkieletowa konstrukcja nośna

Konstrukcja ta podobna jest do konstrukcji fachwerkowej. Różnica jest tylko taka, że pionowe belki montowane są na gruncie albo betonowych podporach. Technologia ta pozwala na wznoszenie domów nad gruntem, a to zapewnia jakościową wentylację. Takie domy szczególnie buduje się tam, gdzie występuje ryzyko powodzi albo na podmokłych terenach. Przestrzeń między podstawowymi belkami pionowymi jest uzupełniana dodatkowymi belkami, miedzy którymi montuje się drzwi i okna.

Budowa domu szkieletowego

Po zapoznaniu się z projektami domów w konstrukcji szkieletowej, dało się zauważyć, że najczęściej spotykane są domy szkieletowe ze stropami. To budowlany proces, kiedy dom „rośne" od dołu.

Podstawą konstrukcji domu szkieletowego są belki krawędziowe stropu, do których używa się drewnianych belek w wymiarach 150x20, 150x150. Drugi wymiar określa szerokość belek pionowych oraz grubość warstwy izolacyjnej. Drewniana konstrukcja krawędziowa stropu powinna być z warstwą hydroizolacyjną. W tym celu często używa się kilku warstw papy budowlanej, konstrukcja krawędziowa stropu do fundamentu montowana jest przy pomocy metalowych kotew. Belki dolnego stropu do konstrukcji krawędziowej mocowane są cynkowanymi wspornikami.

Budowa domu szkieletowego o tradycyjnej konstrukcji, w której do belek krawędziowych stropu są mocowane belki pionowe.

Dla narożnych belek pionowych używane są belki o wymiarach 150x150 albo 200x200, w zależności od wybranej grubości izolacji. Reszta belek to dwustronne deski 50x150 albo 50x200. Przy budowie powinna być zachowana możliwość regulowania belek narożnych co do równoległości, jak i pionu belek pionowych, gdyż w przyszłości pomoże to uniknąć trudności przy mocowaniu materiałów wykończeniowych i montażu izolacji. Belki pionowe mocowane są ocynkowanymi wzmocnionymi kątownikami, które są tymczasowo ze sobą złączone belką o rozmiarach 5x5, by nie zmieniły swojej pozycji. Pionowe belki w górze są połączone z oczepem. Jest to dwustronna deska w wymiarach 50x150, 50x200 cm. Na niej opierają się też belki stropowe a na nich belki krawędziowe kolejnego stropu (50x150, albo 50x200).

Otwory drzwiowe i okienne są najczęściej szersze niż odstępy między belkami czołowymi (pionowymi), dlatego belki są przycinane (słupki podokienne) i montowane belki poprzeczne.

Budowa nowoczesnego domu szkieletowego, gdzie montaż ścian odbywa się poziomo.

Oglądając różne budowy domów szkieletowych, spotkaliśmy się z bardziej nowoczesną metodą budowy domów szkieletowych, który jest wykorzystywany przez budowlaną firmę „Karkasa". Według niej technologia, która była wspomniana wyżej była przez nich stosowana na początku ich działalności, natomiast po zdobyciu większego doświadczenia i praktyki, oraz konsultacji z dobrymi amerykańskimi budowlańcami firma bardzo mocno poprawiła i udoskonaliła sam proces budowy.

Montaż pionowych ścian

Przy budowie w danej technologii używa się o wiele mniej elementów złącznych i dom jest zbliżony do budownictwa modułowego. Belki krawędziowe stropu są węższe - 5x150 albo 5x200 i są mocowane do fundamentu metalowymi kotwami. Ściany są montowane na początku w pozycji poziomej. Belki krawędziowe stropu są o wymiarach 5x150 albo 5x200, belki czołowe (prostopadłe do belek krawędziowych stopu) są przymocowywane od spodu karbowanymi gwoźdźmi. W przypadku montażu zewnętrznych twardych płyt, dla większej stabilności, montuje się też na belki czołowe górne belki oczepowe. Po czym taka konstrukcja jest podnoszona i montowana na podstawie.

Obliczanie średnicy drewnianych stropów

W domach szkieletowych belki stropowe są drewniane. Dobierając ich średnicę, oblicza się wagę, która najczęściej wynosi około 200 kg/m2, eksploatacyjne obciążenie około 200kg/m2. Belki układane są wzdłuż najwęższej części. Odległość między belkami powinna być taka sama jak odległość między belkami czołowymi.

Średnica belek stropowych, w zależności od odległości od ścian i odległości od belek, przy obciążeniu 400 kg/m2:

Drewno do konstrukcji domów szkieletowych powinno być wysuszone w 15 procentach. Susząc je naturalnie na zewnątrz jest mało prawdopodobne, że uzyska się jakościowy materiał. Przy nieodpowiednim ułożeniu i pod wpływem ciągle zmieniającej się wilgotności, drewno ma tendencję wyginania się. Drewno powinno być suszone w suszarniach albo w bardzo dobrze wentylowanym pomieszczeniu.

Do budowy domów szkieletowych najbardziej odpowiednim drewnem jest drewno kalibrowane (dokładnie oszlifowane już wyschnięte drewno), które już nie będzie się deformowało.

Niedokładnie wysuszone drewno użyte w budowie domów szkieletowych jest później powodem wad wykończeniowych i krótszym okresem eksploatacyjnym.

Konstrukcja ścian i izolacja termiczna w domu szkieletowym

Do ocieplenia konstrukcji może być używane kilka różnych kombinacji warstw izolacyjnych. Odstępy między belkami czołowymi wypełniane są płytami z wełny kamiennej (mineralnej), odpowiednie parametry wełny to 35 kg/m3. Szerokość płyty z wełny mineralnej powinna być kilka centymetrów większa niż odstęp między belkami czołowymi, w taki sposób przestrzeń między belkami będzie całkowicie wypełniona. Warstwa termoizolacyjna układana jest z kilku warstw wełny mineralnej i przykrywana płytą. Na przykład, warstwę o grubości 150 mm można stworzyć z trzech warstw 50 mm albo dwóch warstw płyt 100 mm i 50 mm. Przestrzenie między belkami można też wypełnić pianką, natomiast jeżeli będzie wykorzystane źle wysuszone drewno, mało przewiewna pianka będzie miała spory wpływ na gnicie konstrukcji.

Zewnętrzna strona ściany powinna być chroniona przed wiatrem, w tym celu stosuje się kilka technologii. Cześć budowlańców montuje na zewnątrz mocne materiały, takie jak płyta OSB albo płyty z trocin betonowych. Zapewniają one budynkowi dodatkową trwałość. Najlepiej w takim przypadku używać płyt łączonych. Zdaniem kierownika firmy „Karkasa" lepiej jest wykorzystywać materiały przepuszczające wilgoć i powietrze w szczególności, jeżeli w konstrukcji było używane bardziej wilgotne drewno. W takim zestawieniu materiałów izolacyjnych na zewnątrz konstrukcji szkieletowej mocowana jest folia wiatroizolacyjna albo mocniejsza płyta z wełny mineralnej, czy też płyta z włókna drzewnego. Niezbędna jest też przestrzeń wentylacyjna, którą uzyskuje się przy montowaniu listew o rozmiarach 2,5x5 i nie wypełnianiu przestrzeni. Na listwach tych mogą być już montowane płyty wykończeniowe czy boazeria.

Wewnątrz domu do belek jest przymocowywana folia paroizolacyjna a na nią do belek mocowane są belki 5x5. W tej przestrzeni jest prowadzona instalacja elektryczna, po czym przestrzeń jest wypełniana wełną mineralną. Wełna mineralna jest przykrywana 12 mm płytą OSB poziomo. Na niej od razu można mocować pionowo płyty kartonowo gipsowe.

Wewnętrzne warstwy: przestrzenie wypełnione płytami wełny mineralnej i przykryte paraizolacyjną folią odbijającą ciepło.

Izolacja stropów

Stropy są ocieplane na takiej samej zasadzie jak i ściany. Jednakże dla stropów może być wykorzystywana wełna mineralna w rulonie.

Konstrukcja stropu nad zimną przestrzenią:

1. Belki podtrzymujące podkład pod podłogę 25х150 mm.
2. Podkład pod podłogę z OSB 9
3. Belki nośne 50х150 mm.
4. Wełna mineralna w rulonach 150 mm.
5. Legary 50х50 mm.
6. Wełna mineralna 50 mm.
7. Warstwa paroizolacyjna
8. Podłoże z 20mm płyt OSB
9. Klej montażowy.
10. Warstwa twardego ekstradowanego styropianu 40-50mm.
11. Warstwa samopoziomująca 20 mm.
12. Klej do płytek
13. Płytki

.
1. Belki podtrzymujące podkład pod podłogę 25х150 mm.
2. Podkład pod podłogę z OSB 9
3. Belki nośne 50х150 mm.
4. Wełna mineralna w rulonach 150 mm.
5. Legary 50х50 mm.
6. Wełna mineralna 50 mm.
7. Warstwa paroizolacyjna
8. Podłoże z 20mm płyt OSB
9. Klej montażowy.
10. Warstwa twardego ekstradowanego styropianu 40-50mm.
11. Warstwa samopoziomująca 20 mm.
12. Folia hydroizolacyjna
13. Podłoga laminowana

Konstrukcja stropu międzykondygnacyjnego

1. Płyta gipsowo kartonowa 12 mm.
2. Płyta OSB 12 mm.
3. Belki nośne 50х150 mm.
4. Wełna mineralna w rulonie 100 mm.
5. Legary 50х50 mm.
6. Podłoże z łączonych płyt OSB 20 mm.
7. Podłoga

Wykończenie konstrukcji szkieletowej

Na zewnętrznej stronie płyt OSB przybijane są listwy wentylacyjne, do których montuje się wykończeniową boazerię czy inne płyty. Przy montażu desek pionowo, a listew wentylacyjnych poziomo, należy pozostawić szczeliny dla przepływu powietrza. Na zewnątrz można też wykończyć ściany cegłą pozostawiając szczeliny wentylacyjne między cegłami a zewnętrzną płytą OSB.

Przy użyciu płyt z trocin betonowych zamiast płyty OSB, powierzchnie można od razu tynkować.

Od wewnątrz ściana powinna być chroniona przed powietrzem i parą wodną, w tym celu montuje się folię paraizolacyjną. Przy wykorzystaniu jakościowego drewna, do belek czołowych od razu można montować płyty gipsowo kartonowe. W przypadku, gdy spodziewa się deformacji drewna, na warstwę paraizolacyjna daje się płytę OSB i tylko wtedy mocuje się płyty gipsowo kartonowe. Montuje się też metalowe profile, do których przykręcane są płyty kartonowo gipsowe.

Konstrukcja ścian

1. Płyta gipsowo-kartonowa 1,2 cm
2. Płyta 1,2 cm
3. Poziome belki 5,0cm, przestrzeń między nim wypełniona wełną mineralną.
4. PE 2 mikrometry folii polietylenowej
5. Drewniana konstrukcja szkieletowa wypełniona wełną mineralną 15 cm.
6. Pionowe belki 5,0, przestrzeń między nimi wypełniona wełną mineralną.
7. Folia przeciwwietrzna
8. Szczelina 2,5 cm
9. Boazeria 1,8 cm

Konstrukcja dachu

Nie ma większej różnicy między konstrukcjami dachu domu zwyczajnego a szkieletowego. Zaleca się, by odległość między krokwiami pokrywała się z odległością położeniem między belkami czołowymi.

Bardzo dobrze widoczne są tutaj łączenia stropu.

Węzły w domach o konstrukcji szkieletowej

Dom o konstrukcji szkieletowej będzie cieplejszy i mocniejszy, jeżeli zastosuje się kilka węzłów.


Element łączeniowy ścian szkieletowych i wentylowanego poddasza

Dodatkowa izolacja górnego stropu. Dolna deska stropu powinna być węższa niż czołowe belki. W powstałe szczeliny wkłada się płyty z wełny mineralnej, która izoluje strop od zewnątrz.

Mocowanie belek czołowych. Belki krawędziowe stropu są przymocowywane do podłoża. Belki czołowe są mocowane do krawędziowych belek stropu w pozycji pionowej. Po czym konstrukcję ściany podnosi się i mocuje do krawędziowych belek stropu.

Dół ściany szkieletowej.

1. Boazeria
2. Dodatkowa belka
3. Hydroizolacja
4. Zewnętrzny mur
5. Szczelina
6. Połączenie
7. Izolacja przeciwwiatrowa - wełna mineralna Rockwool - Wentirock
8. Rockwool wełna mineralna
9. Paroizolacja
10. Wykończenie wewnętrzne ścian

Ściana szkieletowa, wykończenie ścian przy pomocy tynku

Wykończenie ścian tynkiem wykonuje się zgodnie z wymaganiami producenta. Należy też przestrzegać wymogów odnośnie mocowania płyt z wełny mineralnej. W sklejce zaleca się wywiercić otwory. Otwory wywiercić należy w porządku szachownicy z przesunięciem względem siebie 250/250 mm. Grubości płyt fasadowych (7) wynoszą nie mniej niż 100 mm.


1. Wykończenie ścian od wewnątrz
2. Paroizolacja
3.Wełna mineralna Rockwool
4. Wodoodporna sklejka
5. Klej
6. Łączniki
7. Wełna mineralna Rockwool - Fasrock albo Fasrock L
8. Klej-masa szpachlowa
9. Tynk dekoracyjny
10. Siatka z włókna szklanego
11. Belka

Wentylowany dach spadzisty (przyłączony do komina)

Blacha czy specjalnie aluminiowana taśma oraz folia przeciwwietrzna przy pionowej części powierzchni komina powinny być zagięte do góry nie mniej niż 150 mm. Izolacja przeciwpożarowa jest montowana wokół komina na całym obwodzie, grubość izolacji nie mniejsza niż 100 mm.


Wentylowany dach spadzisty

1. Obróbka komina z blachy
2. Komin
3. Wykończenie komina
4. Szczelina
5. Łata
6. Wełna mineralna Rockwool
7. Izolacja przeciwpożarowa - Rockwool wełna mineralna - Firebatts, Wired Mat
8. Wykończenie wewnętrzne
9. Pokrycie dachowe (gonty)
10. Dodatkowe belki (podniesienie krokwi w celu zrobienia szczelin)
11. Izolacja przeciwwietrzna
12. Wkład kominowy
13. Paroizolacja
14. Dodatkowe listwy służące do montażu wykończeniowego



1. Pokrycie dachowe
2. Łaty
3. Dodatkowa belka
4. Szczelina
5. Folia dyfuzyjna
6. Profile metalowe
7. Belki ze sklejki
8. Rynna
9. Wełna mineralna Rockwool - Fasrock albo Fasrock L
10. Wełna mineralna Rockwool
11. Narożny profil metalowy
12. Wykończenie zewnętrzne
13. Klej
14. Dodatkowa belka
15. Wykończenie wewnętrzne
16. Murłata
17. Kotwy do murłaty
18. Mur wewnętrzny
19. Paroizolacja

Za udostępnione materiały i informację dziękujemy firmie UAB "Karkasa".