Jaką farbę wybrać: błyszczącą czy matową? Przedstawiamy tu podstawowe zalety i wady farb wodnych, dyspersyjnych, olejnych i emaliowych.

Niezależnie od składu farby, od wszystkich pomalowanych powierzchni ogólnie się wymaga, aby były one ekologiczne, dające się łatwo czyścić zarówno na sucho, jak i na wilgotno. Prócz tego, wielu powierzchniom stawiane są specjalne wymagania, takie jak wielka odporność na ścieranie, temperaturę, wilgoć i itd.

Najważniejsze dla użytkownika wybierającego farbę są właściwości dekoracyjne (struktura, kolor, połysk) i eksploatacyjne powierzchni, a także cena pokrycia 1 m².

Dekoracyjne właściwości pokrycia

Nowoczesna farba posiada tysiące różnych odcieni, które można uzyskać w ciągu kilku minut. Według stopnia połysku farby dzielimy na wysokopołyskowe, połyskowe, itd., aż do matowych i maksymalnie matowach. Chociaż obecnie najbardziej rozpowszechnione są farby matowe, trzeba jednak pamiętać o tym, że eksploatacyjne właściwości pokryć błyszczących (odporność na czyszczenie i tarcie, łatwość czyszczenia, możliwość stosowania środków czyszczących) są lepsze. Powierzchnie pokryć dekoracyjnych mogą być równe lub posiadać pewną fakturę. Fakturę można stworzyć zarówno dzięki właściwościom samego materiału, jak i za pomocą specjalnych narzędzi i technologii. Można również uzyskać różnorodne efekty optyczne.

Eksploatacyjne właściwości pokrycia

Eksploatacyjne właściwości farby są to: odporność na czyszczenie i tarcie, stałość koloru, chemiczna i biologiczna odporność.

Odporność na czyszczenie i tarcie określa się liczbą potarć po pokryciu suchą lub wilgotną szczotką o odpowiedniej twardości włókien, aż do momentu jego uszkodzenia. Ten wskaźnik jest decydujący przy wyborze farby dla konkretnych warunków eksploatacyjnych. Wszystkie pokrycia błyszczące dają się czyścić, mają one jednak również wady - uwidoczniają nierówności powierzchni. Przy wyborze pokryć matowych należy prawidłowo ocenić ich obciążenie eksploatacyjne, a także pamiętać o tym, że niektóre dają się czyścić, niektóre zaś nie.

Na technologicznych właściwościach farby zależy przede wszystkim farbiarzom. Do owych właściwości zalicza się: pokrywalność, szybkość schnięcia, adhezję, wygodne nanoszenie farby oraz toksyczność. Pokrywalność jest określana liczbą warst, potrzebnych do całkowitego pokrycia kontrastowego (czarno - białego) podłoża. Czasami wystarcza i jednej warstwy farby. Taka farba jest droższa, jednak jej zużycie jest mniejsze. Zazwyczaj nanosi się dwie warstwy jakościowej farby.

Przy kupnie należy pamiętać o tym, że trzeba nam nabyć nie kilka litrów farby, lecz pomalować konkretną powierzchnię. Porównywanie farb polega na zestawieniu wyłącznie ich objętości, a nie wagi, ponieważ wiadomo, że farby nowego pokolenia są lżejsze. Dlatego czasami się okazuje, że malowanie droższą i bardziej jakościową farbą jest tańsze niż malowanie farbą tanią, która posiada złe właściwości pokrywające.

Jednym z najważniejszych parametrów technologicznych, decydujących o szybkości wykonania prac, jest czas schnięcia. O tym parametrze zazwyczaj informuje się na opakowaniu, jednak wskazuje on czas schnięcia w konkretnych (normowych) warunkach. O faktycznym czasie decyduje wiele czynników: temperatura powietrza i podłoża, wilgotność pomieszczenia, itd.

Wysoka adhezja (szczepianie farby z powierzchnią) - jest podstawą  wysokojakościowego pokrycia, dlatego ważne jest prawidłowo przygotować podłoże i trzymać się technologii malowania.

Aby farba dobrze pokryła powierzchnię, musi ona być o prawidłowej konsystencji, którą określa taki parametr jak lepkość. Zbyt lepką farbę jest trudno nanosić, jeżeli jednak lepkość jest za mała - możliwe jest spływanie farby, szczególnie podczas malowania powierzchni pionowych. Lepkość farby jest ważna zwłaszcza przy malowaniu z pomocą opryskiwaczy.

Aby ułatwić malowanie, a zarazem uniknąć spływania, dokłada się do farby specjalnych dodatków tiksotropowych. Tiksotropowe właściwości - to zwiększanie gęstości farby podczas mieszania. Farby tiksotropowe, nakładane pędzelkiem lub wałkiem nie spływają i nie kapią z narzędzi, lecz dobrze rozmieszczają się na malowanej powierzchni, tworząc równą błonkę.

Farba oczami kupującego

Obecnie miłość klientów zdobyły wodne farby dyspersyjne. Jest to związek wodnej zawiesiny polimerowej i barwnika. Farba ta jest prosta w użyciu i nie potrzebuje rozpuszczalnika, rozcieńczać ją można po prostu wodą. Do zmywania wybrudzonych w niej rąk i narzędzi również wystarcza wody. Można jej nadać dowolny odcień. Struktura niektórych farb dyspersyjnych pozwala pomalowanym powierzchniom oddychać.

Pozytywnie wpływa to na mikroklimat pomieszczenia. Wprawdzie, farby te mają również swe wady: pomalowana nią powierzchnia zabrudza się szybciej, niż emalią alkidową. Dla odpornych na wodę farb nie stanowi to jednak problemu, ponieważ pomalowaną powierzchnię można umyć.

Jeszcze jedną zaletą wodnej farby dyspersyjnej jest szybkość schnięcia. Po 30-60 min. do powierzchni już się nie klei kurz, po 12 h natomiast jest ona całkowicie sucha. Farbę tę najczęściej produkuje się białą, a koloru nadaje się jej za pomocą odpowiednich pigmentów. Z powodu jednak niewystarczającej odporności podłogi, malować jej taką farbą nie można.

Bogatą gamą kolorów i większą niż wodne farby dyspersyjne odpornością na szkodliwe działanie otoczenia charakteryzują się emalie alkidowe. Po wyschnięciu tworzą one odporną, dającą się łatwo czyścić błonkę. Farby te bywają błyszczące i matowe, źle jednak przepuszczają powietrze i czas ich schnięcia jest dłuższy.

W skład emalii wchodzą: lakier alkidowy, rozpuszczalnik (biały spirytus), sykatywa (przyspieszacz schnięcia) i pigmenty.

Podstawową zaletą tej farby jest pokrywalność (tzn. ilość zużytej farby na 1m²) i lepkość. Lepkość decyduje o jakości malowania. Na przykład, jeżeli farba jest zbyt ciekła, na powierzchni będzie widoczne ściekanie, jeżeli zaś zbyt gęsta - ślady po pędzelku, dlatego nadmiernie gęstą emalię rozcieńcza się rozpuszczalnikiem. Nie należy jednak zapominać o tym, że po rozcieńczaniu odcień farby się zmienia. Chcąc tego uniknąć, należy nakładać dwie warstwy farby. Pierwszą warstwę nakłada się farbą rozcieńczoną, drugą - nierozcieńczoną. Emalią alkidową można pomalować dowolny materiał, przed tem jednak powierzchnię należy pokryć gruntem i wyszpachlować.

Nie zważając na niskie ceny, farby olejne znacznie ustępują emaliom alkidowym pod względem trwałości błony, estetyki i klarowności kolorów, a wodnym farbom dyspersyjnym pod względem odporności na wilgoć i tarcie. Prócz tego, one dłużej schną. Struktura tych farb jest podobna do farb alkidowych, tylko że ich spoiwo - jest to olej, który wysycha podczas procesu oksydacji. Jest to najczęściej olej naturalny (np. słonecznikowy lub lniany). Od jego jakości w dużej mierze zależy jakość farby. Jednak nieodporny na promienie ultrafioletowe olej nie może być długowiecznym spoiwem. Promienie słoneczne po jakimś czasie zniszczą pokrycie.

Zaletą farby olejnej jest wielkie wsiąkanie i nieduże zużycie. Wspaniale pasuje ona jako grunt, na przykład przed farbowaniem półek.